AMERIKA DHE IRANI I AFROHEN PRAGUT TË LUFTËS

Nga gazeta Ekonomisti (The Economist).

Londër, Britani e Madhe | Në 100 ditët e çuditshme që kur Hamasi sulmoi Izraelin më 7 tetor 2023, presidenti amerikan Xhëu Baidn (Joe Biden) ka kërkuar të ndihmojë Izraelin të fitojë luftën e tij në Gaza, dhe të parandalojë që konflikti të kthehet në një luftë rajonale me Iranin, dhe përfaqësuesit e tij.

Kjo po rezulton më e vështirë, pasi “boshti i rezistencës” i Iranit dhe Izraeli e Amerika përfshihen në sulme gjithnjë e më të rrezikshme ndaj njëri-tjetrit, duke përfshirë atentate.

Aleatët iranianë në Irak dhe Siri kanë nisur rreth 140 sulme me raketa dhe drone kundër trupave amerikane që nga fillimi i luftës në Gaza.

Ndoshta më i rëndi erdhi më 20 janar 2024, me një breshëri “raketash të shumta balistike” të lëshuara në bazën Al Asad në Irakun perëndimor, sipas Komandës Qendrore të Amerikës.

Raportet thonë se bateritë e mbrojtjes ajrore Patriot kapën shumicën e tyre, por disa goditën bazën, duke tronditur ose plagosur një numër të panjohur amerikanësh dhe irakenësh.

Deri më tani, Amerika është hakmarrë kundër përfaqësuesve vendas. Z. Baidn (Biden) tani do të përballet me presion në rritje për të ndërmarrë veprime më të forta kundër vetë Iranit.

Është një dilemë: mos bëni asgjë dhe Amerika duket e dobët; hakmerren dhe presidenti rrezikon një luftë të re në një vit zgjedhor.

Ndërkohë, në Jemen, Amerika nisi sulmin e saj të shtatë mbi një aleat tjetër iranian, milicinë Huthi, që drejton pjesën më të madhe të vendit, në një përpjekje për të frenuar të shtënat e saj me raketa ndaj anijeve që kalonin ngushticën Bab al-Mandab.

Huthitë pretendojnë se po veprojnë në mbështetje të palestinezëve, kundër anijeve që lundrojnë drejt Izraelit, ose luftanijeve perëndimore.

Por shënjestrimi i tyre është i rastësishëm, pavarësisht raporteve se po marrin ndihmë nga anëtarët e Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike të Iranit (KGRI), garda pretoriane e regjimit klerikal, për të identifikuar anijet dhe për të përdorur armë.

Vetë z. Baidn (Biden) pranon se sulmet e Amerikës nuk do t'i ndalin Huthitë.

Megjithatë, gazeta Shtypi i Uashingtonit (Washington Post) raporton se administrata Baidn (Biden) po harton plane për një “fushatë të qëndrueshme ushtarake” në Jemen, pavarësisht nga dyshimet e disa zyrtarëve.

Ndërkohë, në Liban, aleati rajonal më i vjetër dhe më i fuqishëm i Iranit, Hizbullahu, një milici dhe parti politike shiite, ka shkëmbyer rregullisht zjarr me forcat izraelite.

Ai ka shprehur mbështetje për Hamasin, por nuk është hedhur në një luftë kundër Izraelit.

Administrata e z. Baidn (Biden) ndihmoi që Izraeli të mos niste një sulm parandalues kundër Hezbullahut menjëherë pas sulmeve të 7 tetorit 2023.

Por Izraeli po kërcënon me veprime në Liban, nëse diplomacia nuk arrin të bindë forcat e Hezbullahut të ndalojnë të shtënat, dhe të largohen nga rajoni kufitar.

Amerika dhe Irani po luajnë kështu një akt të rrezikshëm balancues. Irani ka ndihmuar aleatët e tij në “boshtin e rezistencës” për të organizuar sulme që synojnë të dobësojnë Izraelin, të zhvendosin Amerikën, dhe të diskreditojnë shtetet arabe, që kanë bërë paqe (ose kërkojnë) me Izraelin.

Amerika, nga ana e saj, është përfshirë në hakmarrje të kufizuar. Të dy kanë shmangur një përplasje të drejtpërdrejtë. Por ekuilibri mund të mos mbahet.

Së pari, Izraeli po zhvillon një luftë jo shumë të fshehtë kundër Iranit, dhe aleatëve të tij, krahas konfrontimeve të hapura me Hamasin dhe Hezbullahun.

Në fund të dhjetorit, një komandant i KGRI u vra në një sulm të dyshuar ajror izraelit në Damask.

Një javë më vonë, Saleh al-Arouri, një zyrtar i lartë i Hamasit, u vra në një sulm në bastionin e Hezbullahut në Bejrutin jugor.

Më 20 janar 2024, një tjetër sulm me raketa në Damask vrau pesë anëtarë të KGRI, duke përfshirë Hojatallah Omidvar, kreun e inteligjencës në Sirinë për Forcën Kuds (Quds), krahu i operacioneve të jashtme të KGRI.

Më 4 janar 2024, Amerika vrau z. Mushtak al-Jauari (Mushtaq al-Jawari), një udhëheqës i Harakat al-Nujaba, një grup i përfshirë në sulmin ndaj forcave amerikane, me një sulm me dron kundër selisë së tij në Bagdad.

Ndërkohë, në shtëpi, një sërë sulmesh terroriste kanë tronditur regjimin iranian.

Këto përfshijnë një sulm të dyfishtë vetëvrasës, të pretenduar nga grupi xhihadist i Shtetit Islamik, që vrau afërsisht 100 njerëz në varrin e z. Kasem Sulejmani (Qassem Soleimani), një gjeneral i lartë i KRGI, i vrarë nga Amerika në vitin 2020; dhe vrasja e të paktën 11 policëve në provincën e tensionuar lindore të Baluçestan nga një grup Baluç, me bazë në Pakistan, Jaish al-Adl.

Udhëheqësi suprem i Iranit, Ajatollah (Ayatollah) Ali Khamenei, u ka bërë thirrje forcave iraniane të ushtrojnë “durim strategjik”.

Por z. Ali Vaez. i Grupit Ndërkombëtar të Krizave argumenton se regjimi iranian tani ndjen se duhet të “rivendosë parandalimin”, dhe i ka marrë gjërat në duart e veta.

Javën e kaluar ai gjuajti raketa në tre vende fqinje: kundër objektivave të dyshuar terroristë në Siri dhe Pakistan, dhe në një bazë të supozuar spiunazhi izraelite në Kurdistanin irakian. (Sulmi ndaj Pakistanit ftoi një sulm me raketa hakmarrëse ndaj Iranit; të dyja vendet tani duket se janë larguar nga pragu.)

“Iranianët janë ende të padëshiruar ndaj rrezikut”, thotë z. Vaez. “Ata duan të ndryshojnë perceptimin se janë në këmbë. Por në të njëjtën kohë ekziston një perceptim se Izraeli ka vendosur një kurth për ta - ose për të justifikuar zgjatjen e luftës ose për të tërhequr SHBA-në në të.”

Sa i përket administratës Baidn (Biden), zyrtarët këmbëngulin se ata nuk duan një luftë rajonale.

Në vitin 2020, paraardhësi i z. Baidn (Biden), z. Danlld Tramp (Donald Trump), urdhëroi vrasjen e gjeneralit Sulejmani (Soleimani), në përgjigje të sulmeve, ndaj forcave amerikane nga milicitë pro-iraniane.

Kjo prodhoi një breshëri të zjarrit të raketave balistike iraniane në Al Asad, të ngjashme me breshërinë e fundit (për të cilën z. Trump nuk iu përgjigj më tej).

Z. Baidn (Biden) ka qenë i kujdesshëm. Ai nuk dëshiron të tërhiqet në një luftë në Lindjen e Mesme, në një kohë kur Amerika tashmë është dobësuar duke mbështetur Ukrainën në luftën e saj kundër Rusisë, dhe po përpiqet të parandalojë një tjetër kundër Kinës mbi Tajvanin.

Z. Baidn (Biden), për më tepër, po kërkon rizgjedhje këtë vit.

Në Irak dhe Siri, forcat amerikane përgjigjen shumë më rrallë sesa sulmohen.

Në mënyrë të ngjashme në Jemen, Amerika në fillim e kufizoi veten në rrëzimin e raketave dhe dronëve që kërcënonin Izraelin, ose anijet kalimtare, lëshoi paralajmërime dhe siguroi një rezolutë mbështetëse të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, përpara se të godiste drejtpërdrejt Huthitë.

“Administrata e di se ka një problem pa zgjidhje”, thotë z. Eroun Deivid Millër (Aaron David Miller), i Carnegie Endowment for International Peace, një institut kërkimi në Uashington, DC.

Shpresa më e mirë e z. Baidn (Biden) është se Izraeli do të fitojë së shpejti, ose të paktën do të mbyllë luftën e tij në Gaza, dhe kështu do të zvogëlojë tërbimin në të gjithë rajonin.

Por Izraeli as nuk e ka shuar Hamasin, dhe as nuk ka rimarrë pengjet e tij, dhe tregon pak shenja se është gati të ndalojë.

Numri i të vdekurve palestinezë ka kaluar 25000. Disa e akuzojnë Izraelin për gjenocid. Kryeministri izraelit, Benjamin Netanjahu, po e refuzon kategorikisht thirrjen e z. Baidn (Biden) për një shtet të ardhshëm palestinez.

Ndërsa z. Baidn (Biden) përpiqet të mbajë unazën në Lindjen e Mesme, z. Millër (Miller) thotë se ai mund të jetë një fatkeqësi, ose sulm terrorist larg një lufte rajonale.

“Nëse kjo vazhdon, dhe një nga këto sulme në fakt përfundon duke vrarë një numër të konsiderueshëm amerikanësh, administrata nuk do të ketë zgjidhje tjetër, veçse të godasë Korpusin e Gardës Revolucionare Islamike (KGRI)”.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit