ANGAZHIMI NDËRKOMBËTAR NXITI DEVOLUCIONIN E TALIBANËVE.

Nga një subjekt anonim* *Ky koment është shkruar nga një studiues ligjor afgan, identiteti i të cilit aktualisht nuk mund të zbulohet për shkak të kërcënimeve ndaj sigurisë së tij. Kabul, Afganistan | Epoka më e errët për gratë në Afganistan ndodhi gjatë sundimit të talebanëve nga viti 1996 deri në vitin 2001. Kjo epokë pa privimin e të drejtave themelore njerëzore të grave, pasi ekstremizmi dhe etnocentrizmi islamik zëvendësuan lirinë dhe demokracinë. Pas rënies së regjimit taleban dhe krijimit të një republike afgane, pasoi një luftë e zgjatur 20-vjeçare midis talebanëve dhe qeverisë dhe popullatës afgane. Gjatë kësaj kohe, talebanët orkestruan masakra të personelit ushtarak afgan dhe civilëve, shpesh nën pretekstin e justifikimeve të ndryshme. Shkollat, xhamitë, spitalet asgjë nuk ishte e sigurt - edhe për civilët më të pafajshëm. Pavarësisht se ishte i vetëdijshëm për këto fakte, komuniteti ndërkombëtar u dha talebanëve një platformë dhe ndikim politik për t'u angazhuar në negociatat me qeverinë afgane. Talebanët synonin të integroheshin në strukturën qeverisëse afgane, duke shfaqur në dukje transformimin e tyre, heqjen dorë nga besimet ekstremiste, dhe respektimin e të drejtave të grave, dhe qytetarëve afganë. U bënë premtime për pjesëmarrje paqësore në punët e qeverisë. Megjithatë, talebanët u angazhuan në disa muaj konflikt me forcat afgane përpara se të merrnin kontrollin e Kabulit në gusht 2021. Në kundërshtim me zotimin e tyre për të mos pushtuar me forcë Kabulin, veprimet e talebanëve shkaktuan një gjendje paniku të pashembullt në mesin e popullatës afgane. Pas dy dekadash pushimi, Afganistani përsëri iu nënshtrua regjimit brutal të talebanëve. Mijëra u larguan nga vendi, duke përdorur çdo mjet në dispozicion, madje duke rrezikuar jetën e tyre duke u varur në aeroplanët në nisje, duke duruar vështirësi përgjatë rrugëve të pabesa të migrimit, dhe duke u përballur me pasiguritë në tokat e huaja. Ëndrrat dhe aspiratat e kultivuara gjatë dy dekadave u shkatërruan para syve të tyre. Talebanët fillimisht deklaruan një transformim, duke pohuar respektin e tyre për të drejtat e grave dhe të qytetarëve të tjerë. Megjithatë, brenda një muaji nga pushtimi i Kabulit, ata nxorën një dekret që ndalonte vajzat nga arsimimi përtej klasës së gjashtë, duke vënë në dyshim sinqeritetin e tyre. Për më tepër, talebanët shfrytëzuan të drejtat e grave afgane për të ushtruar presion ndaj komunitetit ndërkombëtar për njohje. Çuditërisht, kjo njohje ishte zgjeruar tashmë kur zyra politike e Talibanëve u krijua në Katar. Rrjedhimisht, gratë afgane e gjetën veten si viktimat kryesore të ndërveprimeve të bashkësisë ndërkombëtare me talebanët. Krahas demonstruesve femra që mbrojnë të drejtat dhe arsimimin e grave, aktivistë të shumtë meshkuj mbështetën motrat dhe vajzat e tyre, duke qëndruar të vendosur në Afganistan. Megjithatë, përgjigja e talebanëve ishte arrestimi i këtyre aktivistëve të shquar, duke heshtur në fakt zërat e tyre. Burrat afganë e gjetën veten të kapur mes mbështetjes së anëtarëve të familjes dhe shpëtimit të kombit të tyre nga regresioni. Ndërsa e ardhmja e Afganistanit kërkon përpjekjet e përbashkëta të burrave dhe grave, figura si Matiullah Vesa (Matiullah Uesa), një avokat për të drejtat e arsimit, rrezikuan sigurinë e tyre për të arsimuar vajzat afgane në mbarë vendin. I bashkuar nga baballarët afganë, z. Uesa loboi te talebanët që të rihapin shkollat ​​për vajzat e tyre, duke besuar se arsimimi është një e drejtë e brendshme brenda Islamit. Në mënyrë tragjike, z. Uesa u arrestua arbitrarisht nga Drejtoria e Përgjithshme e Inteligjencës e Talibanëve më 27 mars 2023, duke duruar mbi 110 ditë robëri. Zëdhënësi i talebanëve konfirmoi arrestimin e z. Uesa me akuzën për aktivitete të paligjshme. Udhëheqja talebane, ndonëse pretendon se nuk është në thelb kundër arsimimit të grave dhe vajzave, kërkon që arsimi t'u përmbahet besimeve dhe ideologjive të tyre fetare. Kjo mospërputhje ka çuar në përhapjen e shkollave fetare për studentet femra, pas ndalimit të arsimit nga Talibanët. Në mënyrë të parashikueshme, dekretet dhe kufizimet e talebanëve kanë arritur kulmin me mbylljen e qendrave të trajnimit të mësuesve në të gjithë Afganistanin. Synimi i tyre për të radikalizuar lëndët (kurrikulat) arsimore për të dyja gjinitë ka nxitur shqetësime mbi trajektoren e sistemit arsimor. Fatkeqësisht, ky vendim lë të papunë rreth 4000 profesionistë, shumica e të cilëve janë gra. Mbyllja përkeqëson shqetësimet në lidhje me arsimin dhe barazinë gjinore, dhe përkeqëson mungesën ekzistuese të arsimtarëve në shkallë kombëtare. *Ky koment është shkruar nga një studiues ligjor afgan, identiteti i të cilit aktualisht nuk mund të zbulohet për shkak të kërcënimeve ndaj sigurisë së tyre.

Nga z. Erton Duka. © Copyright | Agjencia Telegrafike Vox