___.png)
Bruksel, Belgjikë | Rastet po shumohen në të gjithë Evropën: Të rinjtë me pikëpamje pro-ruse udhëzohen në Telegram për të kryer sulme sabotazhi.
Zyrtarët perëndimorë të sigurisë tregojnë për shërbimet speciale ruse. Për këtë histori, gazetarët u fshehën për të zbuluar se si funksionon rekrutimi.
“Këtu është një ofertë. Bëni një koktej molotov, shkoni në pyll dhe praktikoni punën me të. Dërgo një video. Le të fillojmë me këtë. Dhe paratë kur të mbarojnë? Paratë përmes kriptos pasi të ketë përfunduar një mision”.
Kjo bisedë - fazat e hershme të dukshme të rekrutimit për një sulm sabotazhi - u zhvillua më 10 korrik 2024 në Telegram, shërbimi popullor i mediave sociale dhe i mesazheve.
Nga njëra anë, duke pyetur për paratë, ishte Valeri Ivanov, një 26-vjeçar estonez rusisht-folës që kërkon të fitonte para shtesë për të plotësuar të ardhurat e tij si topograf me kohë të pjesshme.
Në anën tjetër ishte një rekrutues anonim i ulur pas një llogarie në Telegram të quajtur “Privet Bot” (“Hi Bot” në rusisht).
Kjo llogari është reklamuar të paktën tetë herë gjatë vitit të kaluar për 550000 abonentë të Gray Zone, kanali më i madh pro-rus Telegram i lidhur me grupin mercenar Wagner.
Reklamat, të cilat, janë shpërndarë edhe në disa kanale më të vogla Telegram, Facebook, VKontakte, madje edhe në platformën e njohur të lojërave Steam, ftojnë banorët e vendeve evropiane t'i bashkohen luftës kundër aleatëve perëndimorë të Ukrainës.
“Ju ndoshta e keni parë tashmë atë që ndodhi në Rumani”, lexohet në një reklamë të postuar më 7 korrik 2024 krahas videoklipit të disa zjarreve industriale që supozohet se ishin vënë nga diversantë pro-rusë. “Ata kanë frikë se do të ketë më shumë prej jush. … dhe ka më shumë prej jush. Vetëm na thuaj privet”.
Pamjet e sabotimit nuk janë reale - të gjitha imazhet përshkruajnë aksidente të mëparshme, të palidhura. Por ky është apeli të cilit iu përgjigj Ivanovi.
Pas vetëm një shkëmbimi të shkurtër, ai po inkurajohej të kryente krime në Estoni.
Partneri i bisedës rusisht-folëse i Ivanovit i ofroi para për të spiunuar bazat ushtarake, për të djegur automjetet e NATO-s dhe madje për të kryer vrasje me 10000 dollarë për kokë.
Sjellja e rekrutuesit ishte e gjallë, ndonjëherë edhe e vrazhdë, megjithëse disa nga mesazhet e tij shoqëroheshin në mënyrë të papërshtatshme me fytyra të buzëqeshura.
Për fat të mirë, Ivanovi nuk është i vërtetë. Ai u krijua si pjesë e një projekti raportimi të fshehtë nga gazetarë nga Delfi, OCCRP, Paper Trail Media, ZDF dhe Der Standard, në mënyrë që ata të mund të mësonin më shumë rreth përpjekjeve të Rusisë për të rekrutuar evropianë për të kryer akte sabotimi në vendet e tyre nëpërmjet mediave sociale virtuale.
Ekspertët e sigurisë dhe zyrtarët e inteligjencës thonë se këto përpjekje janë shtuar kohët e fundit, pasi burimet më të sofistikuara të inteligjencës dhe sigurisë së Rusisë janë bllokuar në ndjekjen penale të luftës së Kremlinit në Ukrainë dhe mbajtjen e kontrollit mbi territoret e tij të pushtuara.
“Në dy vitet e fundit ka pasur një rritje të madhe të numrit të përpjekjeve dhe akteve të sabotimit në Evropë, duke përfshirë operacione të tilla ‘deponive’”, tha z. Indrek Kannik, drejtor i Qendrës Ndërkombëtare të Estonisë për Mbrojtjen dhe Sigurinë. “Ky është terrorizëm në formën e tij më të pastër”.
“Ai e përshkroi rekrutimin masiv të diversantëve përmes mediave sociale si peshkim plehrash pasi ai solli përqindje kaq të ulëta suksesi - por kostot e burimeve janë gjithashtu minimale”, shpjegoi ai.
Megjithatë, Rusia duket se ka pasur disa suksese. Në vitet e fundit, shtetas të Estonisë, Gjermanisë, Polonisë dhe vendeve të tjera janë arrestuar dhe në disa raste janë dënuar për spiunazh ose kryerje të sulmeve me urdhër të Kremlinit.
Të paktën disa nga autorët, duke përfshirë një grup në Estoni, u rekrutuan përmes Telegram-it dhe kanaleve të tjera të mediave sociale.
Dhe për çdo rast që ndiqet me sukses, ka të ngjarë të ketë shumë më tepër përpjekje rekrutimi që nuk dalin kurrë në dritë - veçanërisht në një platformë si Telegram, e cila, përdoret gjerësisht nga strukturat ushtarake dhe shtetërore ruse.
Këtë gusht, themeluesi dhe kreu i saj, sipërmarrësi rus Pavel Durov, u arrestua në Francë me akuzën e lejimit të përdorimit të platformës për pornografinë e fëmijëve, trafikun e drogës dhe krimin e organizuar.
Avokati i z. Durov i ka cilësuar akuzat si absurd dhe tha se Telegram i përmbahet ligjit evropian.
Pas arrestimit të tij, z. Durov lëshoi një deklaratë duke pranuar dhimbjet në rritje që mundësonin abuzime kriminale dhe duke u zotuar për të përmirësuar shërbimin.
Ai nuk dihet të përballet me ndonjë akuzë në lidhje me aktivitetin e shërbimeve të inteligjencës ruse në Telegram, megjithëse prokurorët francezë nuk iu përgjigjën pyetjeve në lidhje me rastin e tij.
Llogaria “Privet Bot” nuk është lidhur me ndonjë rast specifik sabotimi. Por kur gazetarët treguan transkriptin e bisedës së Ivanov-it zyrtarëve nga pesë agjenci të sigurisë në Gjermani, Estoni, Austri dhe Letoni, katër prej tyre konfirmuan se ndërveprimi i ngjante shumë rasteve që kishin hasur, në të cilat, diversantë ishin rekrutuar online nga Kremlini. (Shërbimi Shtetëror i Sigurisë së Letonisë u përmbajt nga komentet në lidhje me llogarinë “Privet Bot”, por tha se Telegrami ishte përdorur nga shërbimet e inteligjencës ruse në disa raste.)
“Të ashtuquajturat agjentë të nivelit të ulët janë të lirë, të shpejtë dhe të sigurt”, tha një burim nga një agjenci gjermane e sigurisë.
“Ata shpesh nuk e dinë as për kë po punojnë, nëse është krim i organizuar apo shërbim sekret. Zinxhirët e gjatë të ndërmjetësve e bëjnë të vështirë t'i atribuohet rekrutimi aktorëve të veçantë. Të tre shërbimet sekrete ruse do të ishin në gjendje ta bënin këtë”.
Znj. Marta Tuul, një zëdhënëse e shërbimit të sigurisë KAPO të Estonisë, tha se qëllimi i këtyre llojeve të sulmeve ishte të shkaktonin frikë, pakënaqësi dhe konfuzion në shoqëri.
“Suksesi i një sulmi nuk matet me sasinë e pasurisë së djegur ose të grabitur. Mjafton që shoqëria të bjerë në panik dhe të dyshojë në funksionimin e shtetit”.
Z. Kannik, eksperti i sigurisë, theksoi një qëllim politik më specifik. “Qëllimi më i rëndësishëm i Rusisë në kryerjen e sabotimit - tha ai - është të krijojë kaos dhe frikë në shoqëritë perëndimore, që do të sjellë në pushtet forcat politike që janë të përgatitura të mos mbështesin Ukrainën”.
Gazetarët kontaktuan drejtpërdrejt me “Privet Bot” për të kërkuar koment. Nuk iu përgjigj në kohë për publikim.
Administrata presidenciale ruse nuk iu përgjigj një kërkese për koment.
Edhe avokati i z. Durov nuk u përgjigj. Por më 23 shtator 2024, në të njëjtën ditë që gazetarët kontaktuan atë dhe Telegramin me gjetjet e tyre, z. Durov njoftoi një goditje të re ndaj Telegramit.
Ai tha se faqja kishte hequr përmbajtjen problematike dhe përditësoi politikat e saj për të sqaruar se do të ndante të dhëna me autoritetet në përgjigje të kërkesave ligjore të vlefshme.
Ndërkohë, Gray Zone, së bashku me disa kanale më të vogla ku ishte reklamuar llogaria “Privet Bot” - dhe që përmendeshin në kërkesat e gazetarëve për koment - u bënë pjesërisht të paarritshme për përdoruesit në shumë vende të BE-së.
Kanalet ishin ende të aksesueshme përmes versionit të shfletuesit të Telegram, por u bllokuan për përdoruesit e aplikacioneve celularë ose desktop me numra të BE-së.
Ata që u përpoqën t'i hapnin panë një mesazh se ato nuk mund të shfaqeshin sepse shkelnin ligjet lokale.
Në përgjigje të një kërkese për koment, përfaqësuesi i Telegramit Remi Vaughn konfirmoi se Telegrami i kishte bllokuar këto kanale.
“Përmbajtja që synon të nxisë të tjerët të kryejnë krime shkel kushtet e shërbimit të Telegram dhe kështu hiqet sa herë që zbulohet”, shkroi ai.
“Fatkeqësisht, Telegram nuk u njoftua kurrë për këto kanale nga asnjë autoritet i BE-së përmes linjave zyrtare të komunikimit të mandatuara nga DSA. Përmbajtja e raportuar siç duhet zakonisht hiqet brenda një ore”.
“Forcimi i aftësive tona të moderimit është prioriteti kryesor i Telegram për pjesën e mbetur të vitit 2024”, tha z. Vaughn.
“Telegram aktualisht po zgjeron ekipet e tij të moderimit dhe gamën e organizatave me të cilat bashkëpunon për të luftuar abuzimin me platformën e tij”.
Ne paguajmë mirë. Çdo raportim që përfshin mashtrim kërkon konsideratë të kujdesshme të etikës gazetareske.
Në këtë rast, redaktorët dhe reporterët vendosën se marrja e fshehtë ishte e justifikuar për shkak të interesit publik të natyrshëm në hetimin e një rruge të dukshme të ndikimit të huaj kriminal.
Duke mos ditur se sa nga afër do të vihej në pyetje Valeri Ivanovi imagjinar, gazetarët shpikën një histori të plotë jete për të që përfshinte një familje, një punë, një vendlindje dhe madje edhe hobi.
Një llogari e besueshme në emrin e tij u krijua në rrjetin social rus VKontakte dhe për të u krijua një skanim i rremë i një dokumenti identiteti.
I përgatitur kështu, një gazetar ka kontaktuar llogarinë e “Privet Bot”. Sapo hapi dritaren e bisedës, menytë e para-programuara i kërkuan “Ivanovit” të zgjidhte gjuhën në të cilën donte të bisedonte dhe vendin ku ndodhej.
Ai mori menjëherë një mesazh mirëseardhjeje në gjuhën e tij të preferuar, rusisht.
“Mirë se erdhe miku im! Nëse po e lexoni këtë mesazh, ne kemi shumë të përbashkëta. Kjo do të thotë që ne duam të jemi të dobishëm për vendin dhe popujt tanë. Së bashku ne mund të përballemi me politikanët që na manipulojnë”.
I nxitur të fillonte bisedën, Ivanovi filloi me një përshëndetje të thjeshtë: “Privet”.
“Privet”, u përgjigj llogaria.
“E vura re postimin tuaj dhe kështu po shkruaj”, vazhdoi Ivanovi. “Doja të dija nëse mund të fitoja para”, shkroi ai.
“Nëse jeni gati të punoni në Evropë, atëherë po”, tha rekrutuesi dhe pyeti nëse Ivanovi po vepronte vetëm. Ivanov tha se ishte i vetëm.
“Sa keq që je vetëm një”, tha rekrutuesi. “Ju mund të bëni më shumë me një grup”, tha rekrutuesi.
Megjithatë, Ivanovit iu kërkua të jepte emrin, ditëlindjen, vendin e lindjes dhe vendndodhjen aktuale.
Atij iu kërkua prova e identitetit të tij - ai dërgoi fotografinë e rreme të identitetit - dhe u pyet për përvojën e tij ushtarake.
Ivanov tha se kishte kryer shërbimin e detyrueshëm në këmbësorinë, ku mësoi të gjuante me armë të ndryshme.
“Çfarë lloj granatahedhësish”, donte të dinte rekrutuesi. Por Ivanovi pyeti përsëri për para.
“Ne paguajmë mirë - u përgjigj rekrutuesi - nga 10000 dollarë për mision”.
Ai kërkoi nga Ivanovit të konfirmojë se e kuptonte seriozitetin e aktiviteteve dhe gjërat e rrezikshme që priten prej tij. “A keni vrarë ndonjëherë? A keni kryer ndonjë krim”, pyeti ai.
Më pas ai u bë specifik. “Cilën detyrë mund të përballonit: Digjni një automjet ushtarak ukrainas? Digjni një kamion që mbante pajisje ushtarake? Vrisni një fashist në territorin Baltik”?
“Dy të parat janë në rregull”, u përgjigj Ivanovi. Si fillim, atij iu kërkua të ushtrohej me një koktej molotov. Gazetarët u përpoqën të vazhdonin bisedën në një tjetër pistë. “Sa për të djegur një makinë”, pyeti Ivanovi.
“Ne jemi të interesuar për objekte ushtarake dhe pajisje ushtarake”, sqaroi rekrutuesi.
“Për një makinë civile? Ky nuk është as një mision. … Nëse djeg një tank, një automjet të blinduar ose një armë moderne, unë do t'ju jap 10 mijë”.
“Shiko, nëse ka një lloj stacioni radar, edhe ky është mirë”, shtoi ai. “Pajisja më e mirë për të shkatërruar do të ishte e NATO-s. Por në përgjithësi çfardo janë të mira. Është çështje çmimi”.
Meqë rekrutuesi kishte përmendur edhe vrasjen, Ivanovi pyeti se sa do të paguhet për këtë.
“Ka shumë pedera në Estoni dhe Baltik që përdhosin varret e ushtarëve rusë”, u përgjigj rekrutuesi. 10 mijë për kokë.
Ivanovi donte të dinte nëse kishte mënyra të tjera për të fituar para. “Kërkoni depot e karburantit”, iu tha atij. “Depo të mëdha të naftës civile. Ukrainasit mund të furnizohen me karburant atje. Kamionë të rëndë me tanke”.
Kur Ivanovi tha se nuk dinte për ndonjë objekt të tillë, rekrutuesi këmbënguli se mund t'i gjente ato. Karburanti është akumuluar diku, dhe më vonë shpërndahet në pikat e karburantit. Nuk është një vend sekret.
Por ai nuk iu përgjigj kërkesës së Ivanovit për një adresë specifike, përkundrazi i kërkoi rekrutit të tij të dilte me objektivat e tij. “Bëni një sugjerim”, erdhi mesazhi i fundit përpara se gazetarët të përfundonin bisedën.
Një model më i gjerë. Pyetjet që “Privet Bot” i bëri Ivanovit japin një pasqyrë të pikave kryesore të interesit të një rekrutuesi rus për një diversant të mundshëm.
Nëse ai ka përvojë ushtarake dhe di të përdorë armë, nëse është i vetë-motivuar dhe i gatshëm të veprojë në mënyrë të pavarur, dhe nëse ai është i përgatitur për të ndërmarrë punë të rrezikshme.
Një sfond kriminal gjithashtu ndihmon. Siç tha z. Riçërd Mur (Richard Moore), kreu i shërbimit të huaj të inteligjencës britanike, MI6, në muajin shtator në një panel publik të gazetës Financial Times, rusët janë përdorur për të punësuar kriminelë nga dëshpërimi.
“Ata nuk mund të përdorin njerëzit e tyre, ata kanë të bëjnë me elementë kriminalë. Kriminelët bëjnë gjëra për para. Ata nuk janë të besueshëm, nuk janë veçanërisht profesionistë dhe prandaj zakonisht ne jemi në gjendje t'i mbledhim ato në mënyrë mjaft efektive”, tha z. Mur (Moore).
Megjithëse si Ivanovi ashtu edhe rekrutuesi i tij përdorën gjuhë antiperëndimore, nuk pati asnjë diskutim të qartë politik: Qëndrimi prorus i rekrutuesit të mundshëm dukej se merrej si i dhënë ose i parëndësishëm.
KAPO, shërbimi i sigurisë së brendshme të Estonisë, ka një përvojë me sabotazhin pro-rus.
Në fillim të këtij viti, agjencia arrestoi mbi një duzinë njerëz të akuzuar për marrjen e urdhrave nga shërbimet speciale ruse, disa prej të cilëve vazhduan të vandalizojnë monumente kombëtare dhe makina që i përkisnin ministrit të brendshëm dhe një gazetari.
Nëntë të dyshuar në këtë rast tashmë janë dënuar, sipas KAPO-s, edhe pse agjencia nuk ka specifikuar akuzat. Tetë të tjerë tani janë në gjyq.
Zyrtarët e KAPO-s nuk pranuan të komentojnë në mënyrë specifike për llogarinë “Privet Bot”, por thanë se Telegrami ishte një vend popullor rekrutimi për shërbimet speciale ruse.
“Ne monitorojmë se çfarë po ndodh atje dhe i kushtojmë vëmendje të veçantë njerëzve active”, tha znj. Marta Tuul, një zëdhënëse e agjencisë.
“Shumica e bashkëpunëtorëve janë persona me të kaluar kriminale dhe persona që jetojnë në rrethana të privuara. Ata janë të motivuar nga paratë”, tha ajo.
Estonia nuk është i vetmi vend që ka përjetuar një sërë sulmesh me urdhër të Rusisë në vitet e fundit.
Në Letoninë fqinje, të rinjtë u rekrutuan në vitin 2022 për të spiunuar një bazë ajrore të NATO-s, për të vandalizuar një kompleks ushtarak estonez me mbishkrime dhe për të dyshuar për zjarrvënie në Ukrainë.
Ata u dënuan për spiunazh në muajin janar. Sipas vendimit të fajësisë, ata punonin për agjencinë e inteligjencës ushtarake të Rusisë (GRU) - dhe materialet e rastit të parë nga gazetarët tregojnë se ata ishin rekrutuar në Telegram.
Disa institucione estoneze, duke përfshirë një Qendër të Mbrojtjes Kibernetike të NATO-s të vendosur këtu, sapo kishin përjetuar një sulm të vazhdueshëm kibernetik.
Në një rast të veçantë, dy burra janë tani në gjyq për tentativën e dyshuar për t'i vënë zjarrin Muzeut të Pushtimit Letonez, një institucion që i kushton shumicën e ekspozitave të tij katalogimit të shtypjeve të vizituara në vend nga Moska gjatë epokës sovjetike. Ata dyshohet se janë rekrutuar edhe përmes Telegramit.
Sipas shërbimit letonez të sigurisë, sulme si këto kanë për qëllim të mbjellin përçarje dhe të krijojnë një iluzion se ka një mbështetje domethënëse të nëndheshme për Rusinë brenda shoqërisë letoneze.
Në Poloni, një grup personash të arrestuar vitin e kaluar u akuzuan për spiunim për Rusinë dhe përpjekje për të sabotuar trenat që transportonin armë dhe ndihma për Ukrainën.
Sipas zyrtarëve që folën me gazetën Washington Post, Rusia nuk donte të mbështetej në operativë profesionistë për këtë operacion dhe në vend të kësaj rekrutonte njerëz në Telegram, ndër teknikat e tjera.
Dhe në Gjermani, Zyra e Prokurorit Federal njoftoi në muajin prill se dy shtetas gjermano-rusë ishin arrestuar me dyshimin për planifikimin e bombave dhe sulmeve me zjarrvënie në objekte industriale dhe ushtarake, përfshirë bazat ushtarake amerikane, dhe për mbajtjen e kontakteve me inteligjencën ruse.
Zyrtarët në këto raste nuk kanë dhënë prova specifike për përfshirjen e shërbimeve ruse të sigurisë.
Por Dossier Center, një media e pavarur ruse, mori dokumente në fillim të këtij viti që tregonin se një njësi speciale e agjencisë ruse të inteligjencës ushtarake, GRU, kishte organizuar vazhdimisht akte sabotazhi në Evropë, duke rekrutuar autorë përmes mediave sociale virtuale.
Një përfaqësues i Shërbimit të Sigurisë Shtetërore të Letonisë u tha gazetarëve se ata prisnin që përpjekjet e sabotimit rus të vazhdonin në të gjithë Evropën - dhe se arrestimi i z. Durov nuk do të kishte asnjë ndikim në Telegram si një vektor për rekrutim.
Nga z. Erton Duka.
© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox
Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit
Kommentare