FALË SYVE TË FUQISHËM TË TELESKOPIT JAMES WEBB NE KEMI PARË PËR HERË TË PARË VETËVRASJEN E NJË PLANETI.

Uashington, Amerikë | Në këtë ngjarje kozmike jashtëzakonisht të rrallë, planeti u përplas me yllin e tij. Detaje në revistën “Astrophysical Journal”.

Vdekja e një planeti mund të ndodhë në disa mënyra. Mund të gëlltitet nga ylli i tij, ose mund ta bëjë këtë në një mënyrë krejtësisht të re: në thelb mund të bjerë në të.

Kjo u raportua nga një ekip kërkimor i udhëhequr nga NOIRLab i Fondacionit Kombëtar të Shkencës të Shteteve të Bashkuara, i cili, duke rishqyrtuar disa të dhëna nga teleskopi Hapësinor James Webb (JSWT) i NASA-s, vëzhgoi për herë të parë vetëvrasjen e një planeti.

Rezultatet, ende paraprake, janë publikuar në revistën “The Astrophysical Journal”.

Vdekja e Planeteve: Deri më tani, ekspertët besonin se ishte ylli që gëlltiti planetët e tij.

Në këtë proces: pasi ka arritur fundin e ciklit të tij jetësor, ylli fillon të digjet dhe të zgjerohet, duke u fryrë në qindra herë madhësia e tij dhe duke u bërë ajo që ne e quajmë një gjigant i kuq.

Reja e nxehtë e plazmës më pas arrin të gjithë planetët e saj, duke i gëlltitur. Dhe kjo është pikërisht ajo që parashikohet të ndodhë në Sistemin tonë Diellor.

Në rreth 5 miliardë vjet, Dielli do të zgjerohet nga jashtë në fazën e tij të gjigantit të kuq dhe mund të përfshijë planetët më të brendshëm, Mërkurin dhe Venusin, dhe ndoshta edhe Tokën.

Ylli dhe planeti: Në studimin e ri, studiuesit u fokusuan në një yll që ndodhet 12000 vite dritë larg në Rrugën e Qumështit, i cili, tërhoqi për herë të parë vëmendjen e astrofizikanëve në vitin 2023, kur analizat e kryera në atë kohë sugjeruan se ai kishte gëlltitur një planet gjatë vdekjes së tij.

Ylli ishte pak më i kuq dhe më i zbehtë se Dielli, me një masë rreth 70% të masës së yllit tonë.

Planeti, megjithatë, kishte një orbitë shumë të ngushtë rreth yllit të tij, më të vogël se orbita e Mërkurit rreth Diellit.

“Ne mendojmë se ishte ndoshta një planet gjigant, të paktën disa herë më i madh se masa e Jupiterit”, tha bashkëautori Morgan MacLeod për agjencinë e lajmeve Rojtërs (Reuters).

Vetëvrasja e një planeti: Duke i dhënë të dhënat përsëri në JWST të fuqishëm, ekipi kuptoi se nuk ishte ylli që kishte arritur planetin, por vetë planeti që i ishte afruar, derisa ra në të.

Në fakt, analizat zbuluan se ylli ishte shumë i ri për të qenë në fazën e gjigantit të kuq, duke sugjeruar se nuk mund të ishte zgjeruar deri në pikën e mbështjelljes së planetit, por se do të ishte një vetëvrasje e vërtetë planetare.

Sipas rindërtimit të studiuesve, orbita e planetit u përkeqësua gradualisht gjatë miliona viteve për shkak të ndërveprimit gravitacional me yllin, duke u ngushtuar deri në pikën ku ndikimi me atmosferën yjore bëri që planeti të binte gjithnjë e më shpejt drejt brendësisë së tij.

“Gjatë kësaj spirale vdekjeje, planetit iu hoqën shtresat e jashtme të gazta, ndërsa dëbimi i gazit yjor shkaktoi dritën që ne shohim dhe gazin, pluhurin dhe molekulat që tani rrethojnë yllin”, shpjegoi z. MacLeod.

Në këtë rast, ne kemi parë se si rënia e planetit ndikoi te ylli, por nuk e dimë me siguri se çfarë ndodhi me planetin.

Nuk mund të shkojmë në një laborator dhe të bëjmë një yll dhe një planet të përplasen, por mund të përpiqemi të rindërtojmë atë që ndodhi me modelet kompjuterike.

Sistemi ynë diellor: Rezultatet e analizës së re, në fakt, janë ende paraprake.

“Ne e dimë se mund të përjashtojmë hipotezën fillestare se ylli u fry, por kjo është më shumë provë indirekte”, tha autori kryesor Rain Lo (Ryan Lau) për revistën “Science”, duke shtuar se vetëvrasja planetare nuk mund të ndodhë në sistemin tonë diellor.

“Vëzhgimet tona sugjerojnë se ndoshta planetët mund të arrijnë fatin e tyre përfundimtar duke u spirale ngadalë drejt yllit të tyre pritës, në vend që të gëlltiten nga vetë ylli”, përfundoi ai.

Sistemi ynë diellor duket të jetë relativisht i qëndrueshëm, kështu që ne duhet të shqetësohemi vetëm se Dielli do të bëhet një gjigant i kuq dhe do të na përpijë.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit