HËNA PO TKURRET: KËRCËNOHEN MISIONET E ARDHSHME TË NASA-s.

Uashington, Amerikë | Një rajon i Hënës që është në qendër të një fushe të re hapësinore ndërkombëtare, sepse mund të përmbajë akull, mund të jetë më pak mikpritës sesa menduan studiuesit disa vite më parë, sipas hulumtimeve të reja.

Siç thekson enti mediatik CNN në raportin e tij të gjerë, interesi për polin jugor hënor u rrit vitin e kaluar, kur misioni i Indisë Chandrayaan-3 bëri uljen e parë të suksesshme të butë në rajon, disa ditë pasi anija kozmike ruse Luna-25 u rrëzua në rrugën e saj për të tentuar të njëjtën gjë.

NASA ka zgjedhur rajonin si një vend uljeje për misionin Artemis III, i cili, mund të shënojë kthimin e astronautëve në Hënë në vitin 2026, dhe Kina gjithashtu ka plane për të krijuar habitate të ardhshme atje.

Por tani një studim i financuar nga NASA po jep alarmin për këtë zonë: ndërsa bërthama e hënës gradualisht ftohet dhe tkurret, sipërfaqja e saj zhvillon palosje që krijojnë “tërmete” që mund të zgjasin për orë të tëra, si dhe rrëshqitje të dheut.

Ashtu si pjesa tjetër e sipërfaqes së satelitit natyror, rajoni i polit jugor me kaq shumë interes është i prirur ndaj këtyre fenomeneve sizmike, duke paraqitur potencialisht një kërcënim për kolonët dhe pajisjet e ardhshme.

“Kjo nuk është për të alarmuar askënd, dhe sigurisht për të mos dekurajuar eksplorimin e kësaj pjese të polit jugor hënor”, tha autori kryesor i studimit, Thomas R. Uotërs (Watters), shkencëtar i lartë emeritus, në Qendrën e Tokës, në Muzeun Kombëtar të Ajrit dhe Hapësirës dhe Studimet Planetare, por, për të tërhequr vëmendjen, se hëna nuk është vendi i favorshëm ku asgjë nuk ndodh.

Hëna është tkurrur me rreth 150 metra në perimetër gjatë miliona viteve të fundit - një numër i konsiderueshëm në aspektin gjeologjik, por shumë i vogël për të shkaktuar ndonjë valëzim në Tokë ose në cikle baticash, sipas studiuesve.

Në sipërfaqen hënore, megjithatë, është një histori tjetër. Pavarësisht se çfarë mund të sugjerojë pamja e saj, hëna ka ende një brendësi të nxehtë, gjë që e bën atë aktive sizmikisht.

“Ka një bërthamë të jashtme që shkrihet dhe ftohet”, tha z. Uotërs (Watters).

“Ndërsa ftohet, hëna tkurret, vëllimi i brendshëm ndryshon dhe korja duhet të përshtatet me këtë ndryshim - është një tkurrje globale, në të cilën kontribuojnë edhe forcat e baticës në Tokë”, vuri në dukje ai.

Për shkak se sipërfaqja e hënës është e brishtë, kjo tërheqje krijon çarje, të cilat, gjeologët i quajnë gabime.

“Hëna mendohet të jetë ky objekt gjeologjikisht i vdekur, ku asgjë nuk ka ndodhur për miliarda vjet, por kjo nuk mund të jetë më larg nga e vërteta”, tha z. Uotërs (Waters).

“Këto gabime janë shumë të vogla dhe gjërat ndodhin. Ne në fakt zbuluam rrëshqitje të dheut, që kanë ndodhur gjatë kohës që Orbiteri i Zbulimit Hënor ka qenë në orbitë, rreth Hënës”, shtoi ai.

“Ne e dinim nga eksperimenti sizmik i Apollos se kishte tërmete të cekëta, por nuk e dinim vërtetë se cili ishte burimi” shtoi më tej z. Uotërs (Watters).

“Ne e dinim gjithashtu se më i madhi nga tërmetet e cekët të zbuluar nga sizmometrat Apollo ishte afër Polit të Jugut”, tha ai.

“Tërmeti më i fortë i regjistruar ishte i barabartë me një magnitudë prej 5 ballë të shkallës Rihter. Në Tokë, kjo do të konsiderohej modeste, por graviteti më i ulët i hënës e bën atë më keq”, tha ai.

“Në Tokë, ju keni një gravitet shumë më të fortë, që ju mban të lidhur me sipërfaqen. Në Hënë, ai është shumë më i vogël, kështu që edhe një nxitim i vogël do t'ju largojë nëse jeni duke ecur së bashku”, tha ai.

Sipas tij “kjo lloj lëkundjeje mund të fillojë me të vërtetë t'i hedhë gjërat në një mjedis me gravitetet të ulët.”

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit