IZRAELI, HAMASI DHE XHIHADI ISLAMIK PALESTINEZ.

Grupi terrorist që sundon Gazën po shijon përfitimet ekonomike të detentimit me Izraelin dhe po ndërton forcat e tij, ndërkohë që lejon Xhihadin Islamik Palestinez të vazhdojë luftimet. Mes armiqësive midis Izraelit dhe Gazës, kryeministri Benjamin Netanjahu (Benjamin Netanyahu), me këshillën e institucionit të sigurisë, lëshoi një direktivë të qartë për ministrat: Mbajeni larg Hamasin nga retorika juaj. Deri të premten, vetëm dy ministra i thyen radhët: Ministri i Energjisë, Israel Katz, një Likud MK, i cili thuhet se u qortua si rezultat, dhe Ministri i Financave Bezalel Smotrich, një partner kyç i koalicionit nga partia e ekstremit të djathtë të Zionizmit Fetar. Vlen të përmendet sjellja e Izraelit në këtë kontekst. Hamasi, grupi terrorist që sundon Rripin e Gazës, nuk është përmendur asnjë herë në asnjë nga deklaratat e kryeministrit, ministrit të mbrojtjes, shefit të IDF-së, kreut të Shin Bet-it ose gjeneralëve të ushtrisë për operacionin në vazhdim, i cili ka shënjestruar udhëheqjen e Xhihadit Islamik Palestinez (PIJ), një grup terrorist i mbështetur nga Irani në Gaza. Udhëheqësit e Izraelit pranojnë se raundi aktual i konfliktit duhet të menaxhohet me ndjeshmëri të shtuar në krahasim me operacionin kundër PIJ-së në vitin 2022, pas arrestimit të Izraelit në Bregun Perëndimor të një drejtuesi të lartë të PIJ-së. Nga frika e një sulmi të afërt në kufirin e Gazës si përgjigje, Izraeli nisi një seri sulmesh ajrore në Gaza gushtin e kaluar kundër një komandanti të lartë të PIJ-së dhe disa skuadrave të raketave të drejtuara antitank në një operacion të quajtur Breaking Dawn, i cili shkaktoi lëshimin e raketave nga Rripi. Hamasi u bashkua dhe pas gati tre ditë luftimesh, u nënshkrua një marrëveshje armëpushimi. Aktualisht, kuptohet se çdo përmendje e Hamasit mund të nxisë grupin të bashkohet me luftën dhe të shkaktojë një lloj krejtësisht të ri konfrontimi. Kur Izraeli goditi reaktorin bërthamor të Sirisë në vitin 2007, Jerusalemi qëndroi i heshtur për të mos e shtyrë presidentin sirian Bashar Assad në një qoshe dhe për ta detyruar atë të reagonte. Në një mënyrë të ngjashme, ai tani po kërkon të mos detyrojë lëvizjen e liderit të Hamasit në Gaza, Yahya Sinwar. Sa më pak të përmendet Hamasi, u thanë zyrtarëve, aq më shumë Izraeli është në gjendje të veprojë kundër PIJ. Fjalët krijojnë realitet, dhe në rastin e shpërthimit aktual, strategjia e ka dëshmuar veten deri tani. Që nga fillimi i Operacionit “Mburoja dhe Shigjeta”, në orët e para të së martës, inteligjenca izraelite i ka fokusuar burimet e saj jo vetëm në atë që PIJ mund të bëjë më pas, por edhe në atë që do të bënte Hamasi. Mesazhet me sa duket iu dërguan të martën herët udhëheqësve të Hamasit në Gaza me anë të ndërmjetësve egjiptianë. Këta të fundit u zgjuan në Kajro pas orës 2:30 të mëngjesit, nga një telefonatë nga Izraeli, që i përditësonte për vrasjet e njëkohshme të tre drejtuesve të PIJ-së në goditjet që nisën operacionin. Izraeli dëshironte t'i transmetonte Hamasit se lufta e tij ishte me rivalët e grupit terrorist, dhe se nuk kishte ndërmend të fillonte një luftë me sundimtarët e Gazës. Mediat arabe raportuan se egjiptianët reaguan me zemërim, pasi u kapën në befasi nga operacioni. Por Jeruzalemi e dinte se Egjipti ishte pika e përshtatshme e presionit dhe kanali më efektiv për mesazhe. Iran International, një kanal lajmesh satelitore në gjuhën persiane me bazë në SHBA, tha se debati mes radhëve të Hamasit mbi mënyrën se si të përgjigjej ishte i ashpër. Zëri më militarist erdhi nga zyrtarët e Hamasit të vendosur jashtë Gazës, me Ismail Haniyeh në Katar, që e lejoi veten të fliste për një përgjigje ushtarake. Sinwar, i cili zgjohet çdo mëngjes nga klithmat e dëshpërimit nga rrugët e varfëra të Gazës, ishte zëri më i moderuar që në fund vendosi tonin. Edhe deklarata e Katz-it se "koka e Sinwar-it do të jetë në tavolinë" nëse Hamasi lëshon raketat e tij nuk e zhvendosi udhëheqësin e Hamasit nga qëndrimi. Yahya Sinwar, kreu i Hamasit në Gaza, mban një fjalim gjatë një mitingu që shënon “Ditën e Jerusalemit”, ose Ditën e Al-Kuds, në një fushë futbolli në qytetin e Gazës, të premten, 14 prill 2023. Nga ana izraelite, zyrtarët e sigurisë do të kishin qenë mirë me përfundimin e gjërave pesë minuta pas treshes së atentateve – pasi kishin kryer një përgjigje të fuqishme ndaj gjuajtjes së mbi 100 predhave në Izrael një javë më parë pas vdekjes në paraburgimin izraelit të urisë- ish-zëdhënësi grevist i PIJ-së, Khader Adnan. Pritja e gjatë e grupit terrorist përpara se të përgjigjej me raketa - më shumë se 24 orë më vonë - befasoi institucionin e sigurisë. Një zyrtar që pyeti kreun e Shin Bet-it Ronen Bar, një ditë pas atentatit. Indicionet për vonesën e PIJ-së morën përgjigjen e papritur, "Nuk është e qartë as për ne". Me sa duket, edhe inteligjenca mbresëlënëse e Izraelit mbi grupet terroriste të Gazës nuk e mundësoi atë të parashikonte me saktësi shkallën e goditjes ndaj PIJ. Grupi terrorist u përpoq të përgjigjej duke gjuajtur qindra raketa, por duket se zinxhiri i tij komandues thjesht nuk funksiononte në orët e para pas atentateve. Pas kësaj, vendosi të priste deri pas funeralit të liderëve të lartë, dhe ndërkohë të zhvillonte biseda me Hamasin për pjesëmarrjen e tij të mundshme në përgjigje. Kur PIJ kuptoi se Hamasi hezitonte të bashkohej, fillimisht vendosi të përpiqej të kryente një sulm terrorist "cilësor" duke gjuajtur një raketë antitank në një automjet ose shtëpi në një komunitet izraelit afër Gazës. Inteligjenca izraelite pengoi skuadrën e dërguar për atë detyrë para se të dilnin nga automjeti i tyre. Por pavarësisht suksesit mbresëlënës si në nivelin operacional ashtu edhe në atë të inteligjencës, Izraeli duhet të jetë i kujdesshëm ndaj vetëkënaqësisë. Është e dyshimtë që raundi aktual i luftimeve do të parandalojë atë të radhës. Ata që janë të kënaqur me suksesin taktik duhet të kenë parasysh se që nga viti 2019, Izraeli ka vrarë tri herë komandantët e brigadës veriore të PIJ-së, dhe megjithatë e gjen veten duke u përballur me grupin herë pas here. Izraeli duhet të rimendojë strategjinë e tij në Gaza. Politika e tij për të ofruar lehtësim ekonomik për Rripin i ka dhënë Izraelit një ndikim të rëndësishëm mbi Hamasin – në formën e 17000 punëtorëve që largohen çdo ditë për të punuar në Izrael, transferimin e mallrave përmes kalimeve të hapura dhe procesin e rehabilitimit të Rripit. Por nuk mund të mbështetet vetëm në këtë për një afat të gjatë. Askush nuk mund të garantojë se Hamasi do të qëndrojë në pasiv, nëse ky raund zvarritet ose kur të vijë raundi tjetër. Megjithëse Sinwar e kupton plotësisht koston e mundshme të bashkimit në një konflikt me Izraelin, ai ende po përgatitet për luftë. Tani për tani, ai ka rregulluar një situatë ku mund të shijojë të dy botët - një përmirësim në ekonominë e Gazës që i lejon atij qetësi dhe kohë për të ndërtuar forcat e tij, duke ruajtur "rezistencën" ushtarake kundër Izraelit duke mbyllur një sy ndaj aktiviteteve të PIJ. Izraeli ka nevojë për një strategji që do ta shtyjë Hamasin nga zona e tij e rehatisë. Fatkeqësisht, nuk duket të ketë një realitet realist.

Ka disa që besojnë se Izraeli duhet të nisë luftimet me Hamasin, duke përfshirë dërgimin e trupave në Gaza për të punuar në çmontimin e infrastrukturës së tij terroriste.

Kjo ishte e suksesshme në Bregun Perëndimor në 2002, në Operacionin Mbrojtja Mbrojtëse në kulmin e Intifadës së Dytë, me një nivel relativisht të ulët të viktimave.

Më pak se tre vjet më vonë, Mahmoud Abbas u bë president i Autoritetit Palestinez dhe përmirësoi ndjeshëm qeverisjen dhe kontrollin mbi Bregun Perëndimor.

Por Gaza nuk është Bregu Perëndimor. Veprimi ushtarak në Rrip është një sfidë krejtësisht e ndryshme - topografia dhe veçanërisht demografia janë të ndryshme.

Një operacion që zgjat javë apo edhe muaj mund të lërë dhjetëra të vdekur dhe qindra të plagosur në anën izraelite dhe mijëra në anën tjetër.

Asnjë qeveri në Izrael nuk do ta rrezikojë atë, për shkak të numrit të viktimave dhe pyetjes se kush do ta sundonte Rripin më pas.

Rënia e Hamasit mund ta kthejë përgjegjësinë për Gazën dhe 2.5 milionë palestinezët e saj në duart e Izraelit.

Me përjashtim të disa politikanëve ekstremë në të djathtë, askush nuk po diskuton seriozisht ri-pushtimin e Gazës.

Megjithatë, vlen të përmendet se disa nga ata zëra ekstremë mbajnë poste ministrore.