KONFERNCA E DARMOUTHIT E VITIT 1956 | ATY KU LINDI INTELIGJENCA ARTIFICIALE.

Nga z. Gabriel Kampanjano (Gabriele Campagnano).

Darmouth, New Hampshire, Amerikë | Konferenca e Darmouthit në vitin 1956 përfaqëson një nga pikat kthese në historinë e përparimit teknologjik pas Luftës së Dytë Botërore. Në fakt, shënon fillimin e diskutimit akademik mbi Inteligjencën Artificiale.

Ishte vera e vitit 1956, një verë që do të shënonte një pikë kthese në historinë e njerëzimit, edhe nëse askush nuk mund ta dinte në atë kohë.

Në një cep të qetë të Nju Hempshaiërit (New Hampshire), një grup mendjesh brilante u mblodhën për të diskutuar një ide të guximshme dhe revolucionare: mundësinë e ndërtimit të makinave që mund të imitojnë inteligjencën njerëzore.

Ky takim, i njohur si konferenca e Dartmouth-it, konsiderohet nga shumë njerëz si momenti i lindjes së Inteligjencës Artificiale.

Por kush ishin këta vizionarë të guximshëm? Le të fillojmë me Xhon MekKarti (John McCarthy), një matematikan irlandez me një aftësi për logjikë, dhe një prirje për uiski.

Pastaj ishte Mervin Minski (Marvin Minsky), një fizikant me një imagjinatë të egër dhe një obsesion pas robotëve.

Nethënill Rouçestër (Nathianel Rochester), një inxhinier i IBM me zgjuarsi të mprehtë biznesi dhe Kllod Shenën (Claude Shannon) “babai i informacionit”, një gjeni i çuditshëm me një pasion për xhonglimin dhe shahun.

Këta katër burra, së bashku me të tjerët, do të ndryshonin përgjithmonë mënyrën se si ne i shohim makinat.

Dhe kështu, me një shishe uiski, një dërrasë dhe një ton idesh, filloi konferenca e Dartmuthit (Dartmouth).

Por përpara se të zhytemi në atë pasdite të nxehtë korriku, le të bëjmë një hap prapa dhe të shohim kontekstin historik në të cilin u zhvillua ky takim revolucionar.

KONTEKSTI HISTORIK.

Vitet 1950 ishin një periudhë e fermentimeve të mëdha shkencore dhe teknologjike. Lufta e Dytë Botërore kishte përshpejtuar zhvillimin e teknologjive të reja, duke përfshirë kompjuterët. Por këto ishin ende makineri të mëdha, të ngathëta, larg kutive të hijshme të silikonit që njohim sot.

Megjithatë, pavarësisht nga kufizimet e tyre, këta kompjuterë të hershëm zgjuan kuriozitet të jashtëzakonshëm. Çfarë mund të kishin bërë këto makina, nëse vetëm ne do të kishim ditur t'i programonim saktë?

Në këtë kontekst, ideja e krijimit të makinave që mund të “mendonin” nuk ishte më një ëndërr fantashkencë.

Disa shkencëtarë, duke përfshirë Ellën Tjuring (Alan Turing), tashmë kishin filluar të reflektonin mbi potencialin e inteligjencës artificiale.

Por ishte ende një fushë shumë e re kërkimi, me më shumë pyetje sesa përgjigje. Çfarë do të thotë për një makinë të “mendojë”? Si mund të ndërtojmë një inteligjencë artificiale? Dhe, ndoshta më e rëndësishmja, a duhet ne?

Këto ishin pyetjet që lundronin në ajër kur Xhon MekKarti (John McCarthy), Mervin Minski (Marvin Minsky), Nethënill Rouçestër (Nathianel Rochester), Kllod Shenën (Claude Shannon) propozuan konferencën e Dartmuthit.

Por ato nuk ishin vetëm pyetje teorike. Kishte edhe probleme praktike për të zgjidhur. Si mund t'i bindin ata kolegët dhe financuesit e tyre se inteligjenca artificiale ishte një fushë kërkimore e denjë për vëmendje?

Dhe si mund të organizonin një takim të kësaj përmasash në një kolegj të vogël në Nju Hempshaiër (New Hampshire)? Por, siç thotë një thënie e vjetër që ka ekuivalente në të gjithë botën, “e mirë filluara është gjysma e bërë.”

Dhe kështu, me një propozim të guximshëm dhe me pak fat, filluan përgatitjet për konferencën e Dartmuthit.

PROPOZIMI I DARMUTHIT.

Propozimi origjinal për konferencën Dartmuthit, i shkruar nga nga të lartpërmendurit ishte një dokument i guximshëm dhe vizionar. Ai deklaroi se “çdo aspekt i të mësuarit, ose çdo karakteristikë tjetër e inteligjencës në parim mund të përshkruhet aq saktë sa ta bëjë atë një makinë të aftë për ta simuluar atë.”

Kjo ishte një deklaratë e guximshme, veçanërisht në një kohë kur kompjuterët ishin ende makina rudimentare.

Por propozimi nuk bëri vetëm deklarata të guximshme. Ai propozoi gjithashtu një plan konkret veprimi. Autorët sugjeruan fokusimin në çështje specifike, si përdorimi i gjuhës, krijimi i koncepteve, mësimi dhe vetë-përmirësimi.

Për më tepër, ata propozuan përdorimin e teknikave të tilla si teoria e lojës, teoria e informacionit, dhe teoria llogaritëse, për të adresuar këto probleme.

Propozimi i Dartmuthit ishte në shumë mënyra, një manifest për inteligjencën artificiale. Jo vetëm që përcaktoi fushën, por gjithashtu përvijoi një vizion për të ardhmen e saj.

Dhe ndoshta më e rëndësishmja, ai ftoi të tjerët që t'i bashkoheshin aventurës. Konferenca e Dartmuthit nuk ishte thjesht një mbledhje mendjesh të shkëlqyera, por një ftesë për të gjithë ata që ishin të interesuar të eksploronin mundësitë e inteligjencës artificiale.

KONFERNCA.

Konferenca Dartmuthit u zhvillua në verën e vitit 1956, në një ndërtesë me tulla të kuqe në Kolegjin Dartmuth. Për dy muaj, një grup shkencëtarësh u mblodhën për të diskutuar, debatuar dhe ëndërruar për të ardhmen e inteligjencës artificiale. Nuk kishte orar fiks, asnjë strukturë formale. Ishte më shumë një ide kolektive, një vend ku idetë mund të rrjedhin lirshëm.

Pjesëmarrësit ishin një grup i larmishëm. Kishte matematikanë, fizikanë, inxhinierë, psikologë, madje edhe disa filozofë. Por pavarësisht prejardhjes së tyre të ndryshme, ata të gjithë kishin një interes të përbashkët për inteligjencën artificiale. Dhe të gjithë ishin të gatshëm të vinin në dyshim idetë e tyre, të sfidonin konventat, të mendonin jashtë kornizave.

Gjatë konferencës u diskutuan shumë tema. Disa ishin të natyrës teknike, të tilla si programimi dhe teoria e informacionit.

Të tjerat ishin më filozofike, si natyra e inteligjencës dhe roli i makinave në shoqëri. Por ndoshta tema më e rëndësishme ishte mundësia e krijimit të makinave që mund të mësonin dhe të përmirësoheshin vetë. Kjo ishte ideja qendrore e inteligjencës artificiale, dhe konferenca e Dartmuthit ishte vendi i parë ku u diskutua seriozisht.

REZULTATET.

Pavarësisht natyrës informale të konferencës, rezultatet ishin domethënëse.

Konferenca e Dartmuthit jo vetëm që shënoi lindjen e inteligjencës artificiale si një fushë kërkimore, por, gjithashtu i dha një shtysë të konsiderueshme evolucionit të saj.

Shkencëtarët që morën pjesë në konferencë u bënë disa nga pionierët kryesorë të inteligjencës artificiale, duke themeluar laboratorë, duke zhvilluar teknika të reja, dhe duke trajnuar gjeneratën e ardhshme të studiuesve.

Por rezultatet e konferencës nuk ishin vetëm të natyrës shkencore. Konferenca e Dartmuthit pati gjithashtu një ndikim të rëndësishëm në perceptimet publike të inteligjencës artificiale.

Para konferencës, ideja e makinave inteligjente shihej shpesh si fantashkencë. Por pas Dartmuthit, inteligjenca artificiale filloi të shihej si një mundësi reale, me implikime reale për shoqërinë.

Megjithatë, jo të gjitha rezultatet e konferencës ishin pozitive. Konferenca e Dartmuthit ngjalli gjithashtu shumë frikë dhe shqetësime.

Disa kishin frikë se makinat inteligjente mund të merrnin kontrollin, duke zëvendësuar njerëzit në shumë industri. Të tjerët ishin të shqetësuar për implikimet etike të inteligjencës artificiale.

Këto shqetësime janë të pranishme edhe sot, dhe konferenca e Dartmuthit ishte vendi i parë ku u shprehën.

MOMENTE DHE ANEKDODA KURIOZE.

Pavarësisht seriozitetit të temave të mbuluara, konferenca e Dartmuthit pati gjithashtu momentet e saj të mendjelehtësisë.

Për shembull, gjatë një prej seancave të natës, MekKarti (McCarthy) dhe Minski (Minsky) thuhet se kanë diskutuar me zjarr mundësinë e krijimit të një roboti që mund të luante shah.

Debati u ndez aq shumë sa më në fund vendosën ta zgjidhin atë me një lojë shahu. Minsky fitoi, por vetëm sepse MekKarti (McCarthy) ishte shumë i dehur për të parë tabelën e shahut.

Në një tjetër anekdotë, Shenën (Shannon), i njohur për pasionin e tij për xhonglimin, thuhet se ka filluar të bëjë xhonglimin me mollë gjatë një pushimi. Kjo tërhoqi vëmendjen e një grupi studentësh, të cilët nisën ta imitonin. Së shpejti, i gjithë kampusi u mbush me njerëz që bënin mashtrime me mollët.

Këto anekdota tregojnë se, pavarësisht rëndësisë historike, konferenca e Dartmituth ishte gjithashtu një ngjarje njerëzore, plot të qeshura, diskutime dhe momente gëzimi të pastër. Dhe ndoshta kjo është ajo që e bën atë kaq të veçantë.

KONKLUZIONE.

Konferenca e Dartmuthit e vitit 1956 është një ngjarje thelbësore në historinë e inteligjencës artificiale. Ajo jo vetëm që shënoi lindjen e inteligjencës artificiale si një fushë kërkimore, por gjithashtu formësoi evolucionin e saj.

Dhe ndoshta më e rëndësishmja, tregoi se inteligjenca artificiale nuk është vetëm një çështje teknologjie, por edhe e njerëzve, ideve dhe ëndrrave.

Dartmuthi na mëson se inteligjenca artificiale nuk ka të bëjë vetëm me algoritmet dhe kodin, por edhe me vizionin, guximin dhe bashkëpunimin. Na mëson se inteligjenca artificiale nuk është vetëm një mjet, por edhe një ëndërr, një sfidë, një kufi për të eksploruar.

Dhe ndoshta mbi të gjitha, konferenca e Dartmuthit na mëson se inteligjenca artificiale është një udhëtim. Një udhëtim që filloi në një pasdite të nxehtë korriku të vitit 1956, në një kolegj të vogël në Nju Hempshaiër (New Hampshire).

Një rrugëtim që vazhdon edhe sot, teksa përpiqemi të kuptojmë se çfarë do të thotë për një makinë të “mendojë”, dhe si mund të ndërtojmë një inteligjencë artificiale që nuk është vetëm inteligjente, por edhe etike, e drejtë dhe e dobishme për të gjithë.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox