LUFTËRA, TERRORRIZËM DHE PAQËNDRUESHMËRI | 30 VITET E TRAZUARA TË BRIRIT TË AFRIKËS.

Nga z. Mauro Indelicato. Beteja e Bostobllokut të Makaronave, episodi që bëri bujën më të madhe në Itali, pasi përfundoi me vdekjen e tre ushtarëve italianë, nuk ishte gjë tjetër veçse një paralajmërim i vitit 1993.

Një vit i tmerrshëm për Somalinë, ku ndodhi beteja që përfshin ushtrinë italiane, dhe të gjithë Bririn e Afrikës.

Një rajon i botës që ka ndryshuar fytyrë që atëherë. Në të njëjtin vit, pati pavarësinë e Eritresë nga Etiopia me fillimin kontekstual të një konflikti që kurrë nuk është shuar realisht.

Tridhjetë vjet luftëra, tentativa apo grushte shteti të dështuar, pretendime të reja. Por, edhe të shpresave të reja për një rajon të aftë, që ka ende potencial të shumëfishtë brenda tij.

SOMALIA SI PARADIGMË E RAJONIT.

Kur flasim për Somalinë, sot shpesh i referohemi asaj që ajo përfaqëson në arenën ndërkombëtare. Dhe ky është shembulli më dramatik i një shteti të dështuar.

Gjithçka nisi dy vjet para atij 1993, me shkarkimin e z. Siad Barre. Ky i fundit, në pushtet që nga viti 1969, në fund të viteve 1980 filloi të përballet me erozionin progresiv të autoritetit të tij. Pavarësisht nga shtypja shumë e ashpër kundër disidencës, veçanërisht në rajonin e Somaliland-it, ku lëvizjet për pavarësi kishin qenë aktive për disa kohë.

Në fund z. Barre iu desh të dorëzohej: më 26 janar 1991 ai u rrëzua pas një rebelimi tjetër në kryeqytetin Mogadishu. Ndërsa ishte në mërgim në Lagos, besnikëve që i kërkuan të kthehej në përpjekje për të rimarrë pushtetin, ai u përgjigj duke deklaruar se, që nga ai moment, Somalia ishte e destinuar të bëhej e paqeverisshme.

Një fjali që doli të ishte një profeci. Pas përfundimit të z. Barre, nuk kishte më asnjë qeveri në Mogadishu të aftë për të ushtruar pushtetin e saj në të gjithë territorin kombëtar. Në fillim, megjithatë, bota dukej se nuk e vuri re. Në ditët e përmbysjes së Barre, Lufta e Parë e Gjirit ishte duke u zhvilluar në Irak. Pra, askush nuk i kushtoi shumë vëmendje Bririt të Afrikës.

Paqëndrueshmëria somaleze filloi të shkaktojë trazira vetëm në vitin 1992, kur Kombet e Bashkuara autorizuan misionin Unosom me synimin për të rivendosur rendin në vend.

Megjithatë, operacioni ishte i pasuksesshëm, dhe në dhjetor 1992, filloi misioni ushtarak Unitaf. Kontigjentet nga Shtetet e Bashkuara, Italia, Franca, Belgjika dhe vende të tjera, deri në janar 1993, përfunduan dislokimin e tyre në vend, me synimin që të paktën të ndalonin dhunën e vazhdueshme midis klaneve rivale. Kjo çoi në tragjeditë e atij viti, të cilat nxorën në pah në sytë e botës pamundësinë reale të rivendosjes së rendit në Somali.

Më 5 qershor 1993 ndodhi masakra e parë e paqeruajtësve: në një episod të njohur në histori si “beteja e radios”, 23 ushtarë pakistanezë u vranë nga rebelët somalezë.

Më 2 korrik, pra, u zhvillua beteja e Postbllokut të Makaronave, nga emri i postbllokut të ngritur pranë selisë së një ish-fabrike makaronash. Ishte beteja e parë që përfshinte ushtrinë italiane, që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore.

Bilanci serioz i shënuar në fund të asaj dite e bëri edhe më të dukshëm seriozitetin e situatës. Më në fund, në tetor, rrëzimi i dy helikopterëve “Black Hawks” shkaktoi vdekjen e 19 ushtarëve amerikanë, gjatë një prej episodeve më të përgjakshme të misionit.

Një vit më pas, kontingjentet ndërkombëtare zgjodhën tërheqjen. Që atëherë, 14 përpjekje kanë pasuar për të rikthyer Somalinë në pamjen e një shteti Sovran, me një qeveri të njohur nga të gjithë. Por asnjë prej tyre nuk goditi në shenjë.

Vetëm në vitin 2011 situata, në aspektin e sigurisë, ka shënuar një përmirësim fillestar. Një vit më pas u shpall Republika Federale Somaleze, por problemet mbeten: rajone të tëra janë jashtë kontrollit të Mogadisho-s muajt e fundit kanë shpërthyer përleshje të reja midis forcave rivale në Somaliland, dhe vendi mbetet gjithashtu spektri i terrorizmit nga Al Shabaab, dega somaleze e Al Kaedës. Tensionet e vazhdueshme në Somali duken si pasqyrë e destabilizimeve të vazhdueshme të Bririt të Afrikës.

ERITREA-ETIOPI NJË KONFLIKT QË NUK ËSHTË ZBUTUR KURRË.

Po në vitin 1993 erdhi edhe pavarësia e Eritresë. Më 27 maj, një pjesë e madhe e popullsisë votoi në favor të shkëputjes nga Etiopia. Dukej si fillimi i një procesi paqeje në rajon, por përkundrazi, ashtu si në Somali, ne kemi qenë dëshmitarë të fillimit të një konflikti të destinuar të zgjasë dekada të tëra.

Marrëdhëniet mes Asmara-s dhe Addis Abeba-s ishin menjëherë shumë të tensionuara. Në Eritrea, pushteti u mor menjëherë nga z. Isaias Afewerki, ende sot në krye të qeverisë në Asmara. E tij konsiderohet si një nga diktaturat më të ashpra në të gjithë kontinentin, aq sa Eritrea cilësohet ndërkombëtarisht si “Koreja e Afrikës së Veriut”.

Në vend të kësaj, në Etiopi, nga viti 1994 e tutje ne kemi qenë dëshmitarë të marrjes së pushtetit nga TPLF, partia etiopiane Tigray, e destinuar të dominonte skenën politike deri në vitin 2018.

Pas vitesh tensioni përgjatë kufijve të rinj, në vitin 1998 shpërtheu një konflikt i vërtetë i armatosur. Mosmarrëveshja kishte të bënte me qytetin Badme, të pretenduar nga të dy vendet. Luftimet vazhduan deri në vitin 2000, kur palët nënshkruan një armëpushim në Algjer. Megjithatë, të dy ushtritë vazhduan të përballeshin me njëra-tjetrën për dy dekada të gjata.

Vetëm në vitin 2018 të dy qeveritë nënshkruan një marrëveshje të vërtetë paqeje në Jeddah, me Etiopinë, duke u tërhequr kështu nga zonat e diskutueshme.

Marrëveshja u ndërmjetësua mbi të gjitha nga vendet e Gjirit, të interesuara për të siguruar një stabilizim të Bririt të Afrikës. Marrëdhëniet diplomatike janë rivendosur, kufijtë janë rihapur. Por hija e një tjetër konflikti është mbledhur mbi paqen, këtë herë tërësisht brenda Etiopisë dhe që ka të bëjë me rajonin Tigray.

Në çdo rast, nga viti 1993 e në vazhdim e gjithë zona, midis Somalisë, Etiopisë dhe Eritresë, ka jetuar brenda konflikteve të shumta. Një rrethanë që ende sot rëndon mbi shpresat për zhvillim të këtyre vendeve.

FANTAZMA E TERRORRIZMIT.

Siç u përmend më lart, Briri i Afrikës gjithashtu përballet me probleme që lidhen me terrorizmin islamik. Grupi Al Shabaab, i lindur në Somali, nuk kërcënon vetëm Mogadishon.

Përkundrazi, disa sulme janë kryer në Kenia, si në rastin e sulmit në kampusin universitar Garissa në 2015. Grupi, trashëgimtar i Gjykatave Islamike, përfitoi nga paqëndrueshmëria somaleze për t'u përhapur dhe përhapur në të gjithë Rajon. Prandaj, ndikimi dhe rreziku i tij është drejtpërdrejt bija e kaosit që nuk është zbutur kurrë plotësisht në Somali.

MES SHPRESAVE TË REJA DHE PROBLEMEVE TË VJETËRA.

Megjithatë, fillimi i dekadës së re ka sjellë shumë shpresa në Bririn e Afrikës. Marrëveshja midis Asmara-s dhe Addis Abeba-s ka lejuar rivendosjen e marrëdhënieve diplomatike të ndërprera më parë.

Dhe jo vetëm mes dy vendeve, por edhe mes lojtarëve të tjerë në rajon. Somalia dhe Eritrea kanë rifilluar gjithashtu dialogun e tyre, me hapjen e ambasadave të tyre përkatëse, dhe me takimin ndërmjet përfaqësuesve të tyre përkatës të qeverisë.

Nga pikëpamja ekonomike, Etiopia është ndër vendet me rritjen më të lartë në Afrikë, dhe të aftë për të regjistruar rritje në masën 10% të PBB-së. Qeveria është e angazhuar në ndërtimin e infrastrukturës, siç është e ashtuquajtura “Diga e rilindjes”.

Vitet e fundit janë përuruar gjithashtu aeroporti modern i Addis Abeba-s, si dhe hekurudha e re që lidh kryeqytetin me Xhibutin. Pozicioni strategjik i Bririt të Afrikës ndez shpresën dhe nxjerr në pah potencialin e rajonit.

Potenciali i cili, megjithatë, mund të mbetet i tillë nëse tensionet dhe paqëndrueshmëria nuk çrrënjosen përfundimisht. Copyright | Agjencia Telegrafike Vox