MBI REKRUTIMIN E DETYRUAR TË USHTARËVE FËMIJË NË KOLUMBI.

Nga z. Scott Dalton & znj. Greace Vanegas. Bogota, Kolumbi | Znj. Edalid Carrillo nuk kishte zgjidhje tjetër veçse të merrte djalin e saj 13-vjeçar nga vendlindja. Ajo e bëri këtë për ta mbrojtur atë nga grupet e armatosura të paligjshme, pas vrasjes në shkurt të vitit 2022 të babait të fëmijës së saj, z. Herman Naranjo Quintero, një udhëheqës social në Corocito, një fshat në komunën e Tame (Arauca), Kolumbi. Lutjet publike të gruas për t'i kursyer jetën burrit të saj të rrëmbyer nuk ishin të mjaftueshme për të parandaluar vrasjen e tij. E pambrojtur, znj. Carrillo vendosi të largohej nga zona. Ajo gjithashtu kishte frikë se do të humbiste djalin e saj nga rekrutimi i detyruar i fëmijëve, dhe do të vazhdonte të duronte tmerrin e luftës. Me kalimin e kohës, rasti i saj është harruar, por fatkeqësia e familjeve ajo e së sajës, vazhdon në zonat ku shtetit i mungon prezenca e fortë. Vrasja e fundit e katër të miturve indigjenë nga Putumayo në kufirin midis Caquetá dhe Amazonas, pasi u rekrutuan nga Fronti i Carolina Ramírez nga Forcat e Armatosura Revolucionare të Kolumbisë (FARK) dhe gjetja e tyre të vdekura, theksoi edhe një herë shtrirjen e problemit në Kolumbi. Prindërit përballen me heshtjen dhe kërcënimet dhe çrrënjosin veten në një përpjekje për të parandaluar grupet ilegale që t'i largojnë fëmijët dhe adoleshentët e tyre. Në qytete të ekspozuara ndaj konfliktit të armatosur si Tame, në Kolumbinë lindore, familjet e të rinjve me rrezik të lartë kanë sakrifikuar afërsinë me fëmijët e tyre për t'i mbajtur ata të sigurt. Avokati i Popullit i Bashkisë, z. Juan Carlos Villate, ka udhëhequr përpjekjet për të mbrojtur disa prej tyre, duke i larguar nga shtëpitë e tyre pas një thirrjeje urgjente nga familjet e tyre, pasi ata arrijnë të thyejnë heshtjen e vendosur nga konflikti. “Gjatë këtyre ndërhyrjeve, komunitetet ndihen të sigurt dhe flasin; ata thonë: Shiko, do të ma marrin fëmijën, të lutem na ndihmo. Filluam të aktivizojmë rrugët për largimin e fëmijëve nga territori me mbështetjen e organizatave ndërkombëtare, por i identifikojmë vetëm kur jemi në fshat”, thotë z. Villate. Në fillim të vitit të kaluar, një operacion i tillë u krye me organizata të tjera në Caranal, një fshat në komunën Fortul, ku shtatë fëmijë rrezikoheshin të binin në duart e grupeve ilegale. Pak zyrtarë rrezikojnë të shkojnë në komunitetet e kërcënuara, shumica e të cilave janë indigjene. “Qenia keq e rendit publik, do të thotë se atyre u shërbehet nga larg. Është e natyrshme që njerëzit të kenë frikë. Guerilët e kanë arrestuar disa herë ekipin tim të punës”, pranon Avokati i Popullit, sipas të dhënave të Zyrës së Ombudsmanit, që nga viti 2022, 11 vajza indigjene Makaguán janë rekrutuar nga rezervati La Esperanza, në distriktin Siberia I, duke përfshirë dy këtë vit. Zyra e Avokatit të Popullit ka regjistruar 23 raste të rekrutimit të të miturve nga mosha 13 deri në 17 vjeç në tremujorin e parë të këtij viti, në departamentet e Kaukës, Amazonas, Antioquia dhe Arauca. Kjo është tetë fëmijë më shumë se numri i raportuar në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Por shifrat – të cilat zbulojnë një rritje prej mbi 50% – jo gjithmonë pasqyrojnë peshën e problemit. “Nëse flasin, familjet janë në rrezik në territorin e tyre. Prandaj nuk është e lehtë të identifikohen rastet”, thotë Avokati i Popullit. Sipas të dhënave të analizuara nga Komisioni is ë Vërtetës, ndërmjet viteve 1990 dhe 2017, grupet e armatosura rekrutuan 16238 të mitur në Kolumbi. “Ishin vajza dhe djem pa aftësinë për të vendosur [vetë] për shkak të moshës dhe kushteve të tyre sociale; ata nuk patën shansin për t'i shpëtuar luftës”, theksohet në raportin përfundimtar të Komisionit. Një studim i UNICEF-it mbi fëmijët që janë liruar nga grupet e armatosura të organizuara në Kolumbi midis 2013 dhe 2022 tregon se, nga 2181 fëmijë dhe adoleshentë të shërbyer nga programi i kujdesit të specializuar i Institutit Kolumbian të Mirëqenies së Familjes (ICBF), 40% u rekrutuan nga FARK, dhe rreth 27% nga ELN. Pjesa tjetër u rekrutua nga grupe të tjera si Clan del Golfo [Klani i Gjirit], dhe Forcat Vetëmbrojtëse të Gaitanistëve (AGC). Pothuajse katër në çdo 10 fëmijë të çmobilizuar i përkasin komuniteteve indigjene ose afro-kolumbiane, duke treguar se ky krim prek më shumë popullsi të cenueshme që historikisht janë përballur me diskriminim. Megjithëse rekrutimi i të miturve u pakësua gjatë procesit të paqes midis qeverisë dhe FARK-ut nga viti 2012 deri në vitin 2016, vullneti i grupeve të armatosura për të forcuar organizatat e tyre dhe për të dominuar territoret ka shkaktuar një cikël të ri dhune që kërcënon sërish të rinjtë. “Vajzat e vogla, djemtë e vegjël dhe adoleshentët [të cilët janë] në rrezik rekrutimi tashmë jetojnë në një situatë të përhershme të shkeljeve të të drejtave në territoret e tyre”, thuhet në raportin e UNICEF-it. Megjithëse bërja e një gjëje të tillë konsiderohet një krim lufte, grupet e armatosura përdorin një sërë taktikash për të joshur të miturit që të bashkohen me radhët e tyre. Disidentët përfitojnë nga strukturat e familjeve të dobëta, fëmijët jashtë shkollës, komunitetet indigjene dhe emigrantët venezuelianë. Nga ana e saj, ELN u drejtohet premtimeve të rreme. “Ata i bëjnë fëmijët të dashurohen, u thonë se është adrenalinë, se asgjë nuk do t'u ndodhë, se [ELN] do t'u japë para, një motor, autoritet, gra.. dhe fëmijët përfundojnë duke u bashkuar. Kur e kuptojnë se jeta nuk është ajo që u është premtuar dhe përpiqen të largohen, nuk lejohen ta bëjnë këtë. Ata që janë përpjekur [të arratisen] janë vrarë”, thotë Avokati i Popullit të Tame, z. Juan Carlos Villate. “Ka raste të fëmijëve që përdoren si mish për top në luftime”, shton ai. Ai jep shembullin e përplasjeve mes Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare (ELN) dhe ushtrisë kolumbiane më 19 mars në zonën rurale të komunës së tij, ku mbeti i vrarë një djalë 17-vjeçar, i cili ishte rekrutuar nga ky grup ilegal. Në rajonet ku rekrutimi i detyruar është një frikë e vazhdueshme, të miturit janë gjithashtu subjekt i izolimit për t'i mbajtur ata të sigurt. Znj. Mayerly Briceño, një udhëheqës i ri social nga Arauca, i cili tani jeton në Bogotá, e përjetoi këtë si fëmijë. “Unë u rrita në një hapësirë ​​ku konflikti [përcaktoi] jetën e përditshme. Nuk kam pasur kurrë mundësinë të di se si është të shkosh të luaja me miqtë jashtë. Sot e kuptoj frikën e mamasë sime dhe pse ajo nuk donte që unë dhe motrat të dilnim jashtë, që të mos ekspozoheshim”, kujton ajo. Znj. Briceño tani është nënë e një djali 10-vjeçar. Ajo ankohet se ky realitet vazhdon të përsëritet. “Kur rriteni dhe keni një fëmijë, filloni të shikoni prapa dhe kërkoni mënyra për ta mbrojtur atë. Ai shkon vetëm nga shtëpia në shkollë dhe nga shkolla në shtëpi. Ai nuk shkon në qytet…sepse ne nuk e dimë se kur mund të ketë një konfrontim”. thotë ajo. Ajo planifikon të largojë djalin e saj nga territori. Disa nga të miturit e shpëtuar nga rekrutimi marrin strehë nga organizata si Benposta, një OJQ që punon për të mbrojtur fëmijët e prekur nga konflikti. Koordinatori i projektit z. Juan Sebastián Campo thotë se dëbimi duhet të jetë zgjidhja e fundit. Parandalimi më efektiv, thotë ai, është garantimi i të drejtave dhe mundësive. “Ka informacion të mjaftueshëm për arsyet që të miturit përfshihen në luftë. Shumë janë fëmijë që [janë] fjalë për fjalë të lodhur nga dhuna në familje, pasiguria ekonomike ose [nuk kanë asgjë për të ngrënë, dhe përfundojnë duke ikur dhe duke u bashkuar me grupet e armatosura”, thotë z. Campo. “Çfarë mund të bëjnë tjetër kur çdo [gjë] është e mbyllur [për ta]? Gjithmonë ka grupe të armatosura që përpiqen të shohin se si mund t'i përfshijnë ata në luftë, dhe për fat të keq kështu ndodh. Unë njoh shumë e shumë raste të rinjsh që nuk gjejnë zgjidhje tjetër në jetë. Është e trishtueshme, por ky është realiteti i këtij vendi dhe ne ende po e përjetojmë atë sot”, thotë znj. Mayerly Briceño. Pasi Fronti i Carolina Ramírez vrau katër të miturit e rekrutuar, Presidenti Gustavo Petro pezulloi armëpushimin në departamentet e Meta, Caquetá, Guaviare dhe Putumayo. “Vrasja e fëmijëve indigjenë është një krim i papranueshëm kundër njerëzimit. Rekrutimi me forcë i të miturve është i njëjtë”, tha presidenti kolumbian. Me ose pa armëpushim, familjet në territoret e goditura nga konflikti përballen me një përpjekje të vetmuar për të mbrojtur fëmijët e tyre nga dhuna. Disa thirrje për ndihmë janë ngecur midis një guri dhe një vendi të vështirë. Të tjerët, si ai i znj. Edalid Carrillo, nuk dëgjohen gjithmonë.