MIRË SE VINI NË EPOKËN E NACIONALIZMIT TË INTELIGJENCËS ARTIFICIALE (AI).

Nga gazeta The Economist.

Londër, Britani e Madhe | Sovranët në mbarë botën po garojnë për të kontrolluar fatet e tyre teknologjike.

Teknologjia më e nxehtë e vitit 2023 pati javët e fundit më të ngjeshura të vitit. Më 28 nëntor 2023 Abu Dhabi lançoi një kompani të re të inteligjencës artificiale të mbështetur nga shteti, AI71, që do të komercializojë modelin e saj të madh të gjuhës (llm), Falcon.

Më 11 dhjetor 2023, Mistral, një startup francez i inteligjencës artificiale (AI), shtatë muajsh, njoftoi një raund financimi 400 milionë dollarësh, për të cilin, të brendshëm thonë se do ta vlerësojë firmën në mbi 2 miliardë dollarë.

Katër ditë më vonë Krutrim, një startup i ri indian, zbuloi llm-në e parë shumëgjuhëshe të Indisë, një javë pasi Sarvam, një fëmijë pesëmuajsh, mezi mblodhi 41 milionë dollarë për të ndërtuar modele të ngjashme në gjuhën indiane.

Që kur Openai, një firmë amerikane, lançoi Chatgpt, bashkëbiseduesin e saj njerëzor, në nëntor 2022, pothuajse çdo muaj ka sjellë një mori lajmesh të ngjashme.

Në këtë sfond, katër njoftimet e fundit mund të duken të jashtëzakonshme.

Megjithatë, shikoni më nga afër dhe ata lënë të kuptohet për diçka më të thellë. Të tre kompanitë, në mënyrat e tyre të veçanta, po konkurrojnë për t'u bërë kampionë kombëtarë.

“Ne duam që AI71 të konkurrojë globalisht me kompani si Openai”, thotë Faisal al-Bannai, nga Këshilli i Kërkimeve të Teknologjisë së Avancuar të Abu Dhabi, agjencia shtetërore që qëndron pas startup-it të Emirateve.

“Bravo për Mistral, ky është gjeniu francez”, tha së fundmi z. Emanuel MaKron, presidenti i Francës.

Chatgpt dhe llms të tjera të para në anglisht “nuk mund të kapin kulturën, gjuhën dhe moralin tonë”, deklaroi themeluesi i Krutrim, Bhavish Aggarwal.

Sarvam filloi me gjuhët indiane, sepse, sipas fjalëve të bashkëthemeluesit të tij, Vivek Raghavan: “Ne po ndërtojmë një kompani indiane.”

Inteligjenca artificiale (AI) është tashmë në qendër të konkurrencës teknologjike në rritje midis Amerikës dhe Kinës.

Në vitin e kaluar, qeveritë përkatëse kanë premtuar 40-50 miliardë dollarë secila për investime të tjera.

Vendet e tjera nuk duan të mbeten prapa - ose të mbërthyer me një teknologji kritike që është nën kontrollin e huaj.

Në vitin 2023, gjashtë qeveri të tjera veçanërisht ambicioze në mbarë botën - Britania, Franca, Gjermania, India, Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe (Emiratet e Bashkuara Arabe) - premtuan të financojnë inteligjencën artificiale në shumën kolektive prej rreth 40 miliardë dollarësh.

Pjesa më e madhe e kësaj do të shkojë drejt blerjeve të njësive të përpunimit grafik (gpus, lloji i çipave që përdoren për të trajnuar modelet AI) dhe fabrikave për të prodhuar çipa të tillë, si dhe, në një masë më të vogël, mbështetje për firmat AI.

Natyra dhe shkalla e përfshirjes së shtetit ndryshon nga një superfuqi e dëshiruar në tjetrën. Është ditë e hershme, por konturet e komplekseve të reja AI -industriale po shfaqen.

Filloni me Amerikën, firmat e teknologjisë së së cilës i bëjnë zili të gjithë të tjerëve.

Sektori i saj i gjallë privat është duke inovuar furishëm, pa mbështetjen e drejtpërdrejtë nga Xha Semi (Uncle Sam).

Në vend të kësaj, qeveria federale po shpenzon rreth 50 miliardë dollarë gjatë pesë viteve për të rritur kapacitetin vendas të prodhimit të çipave.

Ideja është të zvogëlohet mbështetja e Amerikës nga prodhuesit tajvanezë të gjysmëpërçuesve si tsmc, kompania më e madhe dhe më e sofistikuar në botë e tillë.

Furnizimet nga Tajvani, nga frika e skifterëve të sigurisë në Uashington, mund të rrezikohen, nëse Kina vendos të pushtojë ishullin, të cilin, e konsideron si pjesë të territorit të saj.

Një mënyrë tjetër se si Amerika synon të qëndrojë përpara grupit është duke fisnikuar rivalët.

Administrata e presidentit Xhëu Baidn (Joe Biden) ka miratuar kontrolle brutale të eksportit që ndalojnë shitjen e teknologjisë së fundit të inteligjencës artificiale (Ai), duke përfshirë çipat dhe pajisjet e prodhimit të çipave, kundërshtarëve si Kina dhe Rusia.

Ajo gjithashtu i ka ndaluar amerikanët të ndajnë ekspertizën e tyre të inteligjencës artificiale (AI) me ato vende.

Tani po i detyron ata që janë në gardhin gjeopolitik të bien në radhë. Në muajin tetor, qeveria amerikane filloi t'u kërkonte kompanive në vendet e treta, përfshirë ato në Arabinë Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, të siguronin një licencë për të blerë çipa inteligjence artificiale (AI) nga Nvidia, një firmë amerikane që shet shumicën e tyre.

Rregullat kanë një prezumim miratimi. Kjo do të thotë se qeveria ndoshta do të lejojë shitje për firma të tilla, thotë z. Gregëri Elln (Gregory Allen), i cili, dikur punonte në politikën e AI-së në Departamentin e Mbrojtjes - për aq kohë sa ata nuk kanë lidhje të ngushta me Kinën.

Më 6 dhjetor, Shiao Peng (Xiao Peng), i cili, drejton një startup AI të mbështetur nga shteti në Abu Dhabi të quajtur G42, njoftoi se kompania do të ndërpresë lidhjet me furnitorët kinezë të harduerit si Huawei, një kompani kineze elektronike.

Strategjia e Kinës për AI është në një pjesë të madhe një përgjigje ndaj frenimit teknik amerikan.

Sipas të dhënave nga JW Insights, një firmë kërkimore, midis viteve 2021 dhe 2022 shteti kinez shpenzoi gati 300 miliardë dollarë për të rikrijuar zinxhirin e furnizimit të çipave (për AI dhe gjysmëpërçues të tjerë) në shtëpi, ku do të ishte imun ndaj sanksioneve perëndimore.

Një pjesë e madhe e këtyre parave ndoshta janë shpërdoruar. Por, pothuajse me siguri i ndihmoi Huawei dhe SMIC-ut, prodhuesit më të madh të çipave në Kinë, të dizajnonin dhe prodhonin një GPU çuditërisht të sofistikuar vitin e kaluar.

Autoritetet qendrore dhe lokale kanalizojnë gjithashtu kapitalin në firmat e AI-së përmes fondeve udhëzuese të mbështetura nga shteti, rreth 2000 prej të cilave, në mbarë vendin, investojnë në të gjitha llojet e teknologjive, që konsiderohen të jenë të rëndësishme strategjike.

Partia Komuniste po i drejton edhe paratë private drejt prioriteteve të saj teknologjike.

Shpesh ajo e bën këtë duke goditur disa sektorë - së fundmi, në muajin dhjetor, video-lojërat - ndërsa jep sugjerime të mëdha se cilat industri duhet të shikojnë investitorët.

Qeveria po promovon gjithashtu shkëmbimin e të dhënave, ku bizneset mund të tregtojnë të dhëna komerciale për gjithçka, nga shitjet tek prodhimi, duke lejuar firmat e vogla me ambicie të synuara të konkurrojnë aty ku më parë mund të bënin vetëm firmat e mëdha të pasura me të dhëna. Ka tashmë 50 shkëmbime të tilla në Kinë.

Elementet e kësaj qasjeje të udhëhequr nga shteti po imitohen në pjesë të tjera të botës, veçanërisht në shtetet e naftës të Gjirit.

Duke qenë autokraci, Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe mund të lëvizin më shpejt se qeveritë demokratike, të cilat, duhet t'u kushtojnë vëmendje shqetësimeve të votuesve, për ndikimin e AI-së në gjëra të tilla si privatësia dhe vendet e punës.

Duke qenë të pasur, ata mund të përballojnë si GPUS-in (për të cilin të dy vendet së bashku kanë shpenzuar deri më tani disa qindra milionë dollarë), dhe energjinë e nevojshme për të drejtuar çipat e etur për energji.

Ato gjithashtu mund të investojnë para në zhvillimin e kapitalit njerëzor. Universitetet e tyre të pajisura shumë po ngjiten shpejt në renditjen globale.

Programi ai në Universitetin e Shkencës dhe Teknologjisë Mbreti Abdullah në Arabinë Saudite dhe Universitetin e Inteligjencës Artificiale Mohamed bin Zayed (MBZUAI) në Abu Dhabi, shkolla e parë në botë e fokusuar tek AI, ka rrëmbyer profesorë yje nga institucione të shquara si Universiteti i California, Berkeley dhe Carnegie Mellon University në Pittsburgh.

Shumë nga studentët dhe studiuesit e tyre vijnë nga Kina. Dhe shumë rrinë përreth. Pothuajse të gjithë të diplomuarit e MBZUAI, të cilët numërojnë disa qindra, qëndrojnë në rajon për të punuar në firmat dhe laboratorët vendas, thotë profesori i tij, Timëthi Bollduin (Timothy Baldwin), (vetë i joshur në Lindjen e Mesme nga Universiteti i Melburnit).

Qasja e Gjirit po jep rezultate. Aftësitë e modelit Falcon, i ndërtuar fillimisht nga një ekip prej 20 inxhinierësh, rivalizojnë me ato të Llama 2, modeli “open-source” më i përdorur, i krijuar nga Meta, një gjigant teknologjik amerikan.

AI71 planifikon të përmirësojë modelet e tij me burim të hapur, duke përdorur grupe të dhënash kombëtare, nga fusha duke përfshirë shëndetin, arsimin, dhe, një ditë, ndoshta naftën.

“Në 50 vitet e fundit, nafta e drejtoi vendin… tani të dhënat janë nafta e re”, thotë z. al-Bannai.

PROBLEMI I SHTRIRJES.

Një grup i tretë qeverish po kombinon elemente të qasjes së Amerikës, me ato të Kinës dhe Emirateve.

Bashkimi Europian ka versionin e tij të stimujve të Amerikës për prodhimin vendas të çipave.

Kështu bëjnë edhe disa shtete anëtare: Gjermania po paguan një të tretën e faturës prej 30 miliardë eurosh (33 miliardë dollarë) për një fabrikë të re çipash, që do të ndërtohet atje nga Intel, një prodhues amerikan i çipave.

Jashtë bllokut, Britania ka premtuar të derdhë 1 miliard paund (1.3 miliardë dollarë) gjatë pesë viteve për AI dhe superkompjuter (megjithëse pa hyrë në detaje se si do të shpenzohen saktësisht paratë).

Qeveria e Indisë po promovon prodhimin, duke përfshirë gjysmëpërçuesit, me “stimuj” bujarë të lidhur me prodhimin, duke inkurajuar ofruesit e mëdhenj të kompjuterit cloud të ndërtojnë më shumë qendra të dhënash indiane, ku trajnohen modelet AI, dhe duke menduar për blerjen e GPUS-it me vlerë 1.2 miliardë dollarë.

Ashtu si Kina dhe Gjiri, por ndryshe nga Amerika, ku qeveritë federale dhe shtetërore hezitojnë të ndahen me të dhënat publike, India dhe disa vende evropiane janë të prirur t'i bëjnë të dhëna të tilla të disponueshme për firmat.

Qeveria e Francës “ka qenë shumë mbështetëse” në këtë drejtim, thotë z. Orthër Mensh (Arthur Mensch), shefi i Mistral.

Britania po shqyrton mundësinë që firmat të përdorin të dhëna të pasura që i përkasin Shërbimit Shëndetësor Kombëtar.

Qeveria e Indisë ka sasi të mëdha të dhënash nga grupi i saj i shërbimeve publike dixhitale, të njohura si “India Stack”.

Insajderët presin që ajo përfundimisht të integrojë modelet indiane AI në ato shërbime dixhitale.

Ndryshe nga Kina, e cila, rregullon AI-në e drejtuar nga konsumatori me një dorë të rëndë, të paktën për momentin, Britania, Franca, Gjermania dhe India favorizojnë rregullat e prekjes së lehtë për AI-në, ose, në rastin e Indisë, asnjë fare.

Qeveria franceze dhe ajo gjermane janë acaruar për Aktin Ai të Bashkimit Europian, detajet përfundimtare të të cilit po debatohen ashpër në Bruksel - pa dyshim sepse mund të kufizojë Mistral dhe Aleph Alpha, ndërtuesin më të suksesshëm të modeleve gjermane, i cili, mblodhi 460 milionë euro në muajin nëntor.

Është e natyrshme që vendet të duan një kontroll mbi atë që mund të rezultojë të jetë një teknologji transformuese.

Veçanërisht në sektorë të ndjeshëm, dhe shumë të rregulluar si mbrojtja, bankat, apo kujdesi shëndetësor, shumë qeveri nuk do të donin të mbështeteshin në AI të importuar. Megjithatë, çdo shije e AI-së së nacionalizmit mbart gjithashtu rrezik.

Qasja e Amerikës, lypës-fqinj, ka të ngjarë të shqetësojë jo vetëm kundërshtarët e saj, por edhe disa aleatë.

Rregullorja e rëndë e Kinës mund të kompensojë disa nga përfitimet e mundshme nga shpenzimet e saj të rënda.

Ndërtimi i modeleve për gjuhët lokale, siç planifikojnë të bëjnë Krutrim dhe Sarvam në Indi, mund të jetë i kotë, nëse modelet e huaja vazhdojnë të përmirësojnë aftësitë e tyre shumëgjuhëshe.

Basti i Gjirit për modelet me burim të hapur mund të dështojë, nëse qeveritë e tjera kufizojnë përdorimin e tyre, siç ka lënë të kuptohet z. Baidn (Biden), në një urdhër ekzekutiv të kohëve të fundit, dhe Bashkimi Europian mund ta bënte nëpërmjet aktit të tij AI, nga frika se llms-të e hapura mund të viheshin në përdorime keqdashëse nga keqbërësit.

Institucionet saudite dhe të Emirateve mund të luftojnë për të mbajtur talentin; një zhvillues që ka punuar në Falcon pranon se ka përfituar shumë nga një partneritet me një ekip inxhinierësh francezë, të cilët, që atëherë janë gjuajtur nga Hugging Face, një startup i lartë i Silicon Valley.

Siç vëren një investitor skeptik, nuk është ende e qartë, se sa të gjera, ose të dobishme, janë në të vërtetë të dhënat publike të Emirateve.

Siç e përmbledh z. Nethn Beneiç (Nathan Benaich) nga Air Street Capital, një firmë e kapitaleve sipërmarrëse, shumica e përpjekjeve për të krijuar modele kombëtare ndoshta janë humbje parash.

Paralajmërimi i tij nuk ka gjasa t'i largojë qeveritë kurioze, të ndërgjegjshme për shpërblimet nëse kanë sukses, nga ndërhyrja.

Z. Makron (Macron) nuk do të jetë i vetmi lider, që do ta përshëndesë atë, me një ngritje supesh galike.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit