NJIHUNI ME KODIN EUROPIAN TË KANCERIT.

Berlin, Gjermani | Kanceri është një nga sëmundjet që gjermanët i frikësohen më shumë. Të gjithë i njohin të prekurit në rrethin e tyre të miqve apo të njohurve. Lajmi i mirë: Nëse ndiqni disa rregulla të thjeshta, mund të ulni ndjeshëm rrezikun e kancerit. Ekspertët nga Instituti Gjerman i Kërkimit të Kancerit (DKFZ) vlerësojnë se deri në 50% të të gjitha llojeve të kancerit mund të gjurmohen në një mënyrë jetese jo të shëndetshme. Kjo do të thotë, që, të gjithë mund të bëjnë diçka për ta parandaluar atë. Ekspertët e kancerit nga e gjithë Evropa kanë krijuar të ashtuquajturin Kodi Europian i Kancerit për këtë qëllim. Sigurisht, ndjekja e këtyre dhjetë rregullave kundër kancerit nuk garanton se nuk do të vdisni nga kanceri. Por, ju ulni rrezikun e kancerit shumë herë. 1. Mos pini duhan. Faktori numër një i rrezikut është dhe mbetet tymi i duhanit. Ai është përgjegjës për 19% të të gjithë njerëzve që u diagnostikuan rishtazi me kancer në vitin 2018. Substancat e panumërta kancerogjene rrisin rrezikun e kancerit të mushkërive. Me çdo cigare, rritet rreziku i tumoreve të tjera në gojë dhe fyt, stomak ose ezofag, pankreas, fshikëz dhe veshka. Duhanpirësit pasivë janë në rrezik të ngjashëm, ndaj duhet t'i kushtoni vlerë një mjedisi pa duhan. Rastësisht, të jesh jo duhanpirës është gjithmonë i vlefshëm: trupi mund të riparojë dëmtimet. Për shembull, rreziku i kancerit të mushkërive bie përgjysmë pas pesë viteve të ndërprerjes së duhanit. 2. Shmangni mbipeshën. Faktori i rrezikut mbi obezitetin është pothuajse po aq serioz sa duhani. Ekspertët në DKFZ e konsiderojnë të provuar se një përqindje e rritur e yndyrës trupore rrit rrezikun e të paktën njëmbëdhjetë llojeve të kancerit. Sipas vlerësimeve të tyre, rreth shtatë për qind e të gjitha rasteve të reja të kancerit në Gjermani në vitin 2018 mund të gjurmohen nga obeziteti. Njerëzit obezë rrisin rrezikun e kancerit të zorrës së trashë, kancerit të ezofagut dhe kancerit të gjirit, në veçanti. Arsyeja për këtë është lirimi i shtuar i hormoneve insulinë dhe leptinë, të cilat nxisin rritjen e qelizave tumorale. 3. Bëni disa ushtrime çdo ditë. Kilet e tepërta shpesh vijnë nga mungesa e stërvitjes. Në përgjithësi, shkencëtarët vlerësojnë se kjo shkaktoi 6% të rasteve të reja të kancerit në Gjermani në vitin 2018. Zbritni nga divani ose karrigia e zyrës - mundësisht çdo 30 minuta: aktiviteti fizik është treguar se zvogëlon rrezikun e kancerit të zorrës së trashë, dhe kancerit të mundshëm të gjirit dhe mitrës. Kodi rekomandon të paktën 150 minuta ushtrime të moderuara ,ose 75 minuta aktivitet fizik të fuqishëm. Çfarë i bën gjërat më të lehta: punët e shtëpisë dhe kopshtaria, gjithashtu kanë rëndësi. 4. Hani fruta dhe perime të freskëta. “Shkencëtarët vlerësojnë se në Gjermani në vitin 2018 rreth 8% e të gjitha rasteve të reja të kancerit mund të gjurmoheshin nga zakonet e pashëndetshme të të ngrënit”, shpjegojnë ekspertët në DKFZ. Pesë në ditë - ky rekomandim nga Shoqata Gjermane për të Ushqyerit, e cila na këshillon të hamë pesë porcione fruta dhe perime, është gjithashtu një rregull i thjeshtë kundër kancerit. Ngrënia e një diete të larmishme dhe të freskët zvogëlon rrezikun e kancerit në ezofag, stomak, zorrë dhe pancreas. 5. Shmangni mishrat dhe salsiçet e përpunuara shumë. Salsiçet, mishi shumë i përpunuar, dhe i kuq, janë në listën e kancerogjenëve që nga viti 2015. Prandaj, shkencëtarët në agjencinë e kërkimit të kancerit IARC të OBSH-së, këshillojnë të hahet më pak, për të zvogëluar rrezikun e kancerit. Ata nxjerrin rekomandimet ushqyese prej 300 deri në 600 gram mish dhe salsiçe në javë, nga studimet vëzhguese. Për orientim: Një biftek i mesëm peshon 250 gram. Në përmbledhje, kjo do të thotë për të ushqyerit:

• Hani të paktën 400 gram bishtajore, fruta dhe perime në ditë.

• Hani rreth 30 gram fibra në ditë. Shoqata Gjermane për Ushqyerjen (DGE) rekomandon, për shembull, tre feta bukë integrale, një racion frutash, rreth tre patate, dy karota, dy kohlrabi, një mollë.

• Kufizoni dietën tuaj në ushqime me kalori të lartë (të pasura me yndyrë ose sheqer).

• Shmangni pijet me sheqer dhe ushqimet e pasura me kripë. Ato duhet të përmbajnë jo më shumë se 1.5 gram kripë për 100 gram. Nuk duhet të hani më shumë se pesë deri në gjashtë gramë kripë në ditë.

• Hani më pak se 500 gram mish të kuq në javë.

• Shmangni mishin e përpunuar si mishi i përpunuar.

6. Pini pak alkool. Dy pije në ditë për burrat, një pije për gratë: Kodi Europian i Kancerit rekomandon 20 gram, ose 10 gram alkool të pastër si udhëzues, kur bëhet fjalë për alkoolin. Ata që pinë rregullisht alkool, jo vetëm që rrisin rrezikun e kancerit të mëlçisë, por, edhe të gjitha llojeve të tumoreve të traktit tretës. Kjo ndoshta është për shkak të produkteve të ndryshme të ndarjes së alkoolit. Ekspertët gjermanë të kërkimit të kancerit, rekomandojnë gjithashtu abstenimin nga alkooli, për të paktën dy deri në tre ditë. 7. Mbroni veten nga dielli. Rrezet UV bien në kategorinë 1 të kancerogjenëve, ashtu si tymi i duhanit, dhe mishi shumë i përpunuar. Për kancerin e lëkurës, dielli është padyshim faktori kryesor i rrezikut që mund ta shmangni lehtësisht. Kështu që gjithmonë mbroni veten me një faktor të mjaftueshëm mbrojtës nga dielli. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për fëmijët. Meqenëse të gjitha rrezet UV janë njësoj të dëmshme, duhet të shmangni përdorimin e dhomës me diell (solarëve). 8. Shmangni substancat kancerogjene. Disa gjëra janë në ajër. Ndotësit e mjedisit mund të shkaktojnë tumore të mushkërive, fshikëzës ose lëkurës. Individët nuk kanë gjithmonë kontroll mbi disa faktorë. Megjithatë, vlen sa vijon: Shmangni shëtitjet e gjata, nëse nivelet e pluhurit të imët, në qytetin tuaj janë të larta, dhe bëni pyetje kritike në lidhje me ekzaminimet me rreze X, nëse ato janë vërtet të nevojshme. Për sa i përket radonit, ajrimi ndihmon shumë. Ju mund të shikoni nivelin e ndotjes në rajonin tuaj, në hartën e radonit. 9. Vaksinoni veten dhe fëmijët tuaj kundër hepatitit B dhe HPV. Kanceri i qelizave të mëlçisë shpesh zhvillohet pas infeksionit me hepatit B, ose C - veçanërisht te fëmijët. Jo më pak për shkak të kësaj, Komiteti i Përhershëm i Vaksinimit (STIKO) ka rekomanduar vaksinimin kundër hepatitit B për të gjithë foshnjat, dhe fëmijët e vegjël, që nga viti 1995. Papillomaviruset e njeriut (HPV) infektojnë qelizat e lëkurës ose mukozës. Ndryshimet e indeve dhe kanceri ndodhin rrallë si rezultat. Vaksinimi HPV mbron nga lezionet prekanceroze në qafën e mitrës, anusit, në zonën gjenitale dhe në orofaring. Që nga qershori 2018, rekomandimi i vaksinimit nuk zbatohet vetëm për vajzat nga mosha 9 deri në 14 vjeç, por, edhe për djemtë, pasi virusi transmetohet kryesisht seksualisht. 10. Sidomos për femrat: ushqeni me gji dhe bëni kujdes me preparatet hormonale. Nëse bëheni nënë, ekspertët rekomandojnë dhënien e gjirit të fëmijës - gjithashtu për të zvogëluar rrezikun e kancerit të gjirit. Për më vonë: Jini të kujdesshëm me terapitë zëvendësuese të hormoneve gjatë menopauzës, pasi ato rrisin rrezikun e kancerit të gjirit. Kjo vlen veçanërisht për përgatitjet e kombinuara estrogjen-progestin. Është e njëjta gjë me pilulën. Hormonet estrogjen dhe progestin mund të rrisin rrezikun e kancerit të gjirit, qafës së mitrës dhe mëlçisë. Në të njëjtën kohë, e ulin atë për kancerin e trupit të mitrës, dhe kancerin ovarian. Prandaj, ekspertët e kërkimit të kancerit në DKFZ këshillojnë: Vlerësoni me kujdes rrezikun tuaj personal. Në përgjithësi, zbulimi i hershëm rrit shanset për shërim. Të gjithë mund të bëjnë më shumë se një mënyrë jetese të arsyeshme: Ju duhet të planifikoni kontrolle të rregullta, për disa lloje kanceri: kanceri i zorrës së trashë, kanceri i lëkurës, kanceri i gjirit, kanceri i prostatës, kanceri i qafës së mitrës. Sepse, për të gjitha llojet e tumoreve, vlen sa më poshtë: sa më herët të zbulohen, dhe trajtohen, aq më të mëdha janë shanset për shërim. Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox