PJESA E KATËRT: LINDJA E MESME E RE | SHKRIRJA SIRIANE: KËSHTU ËSHTË RIHAPUR DIALOGU ME DAMASKUN.

Nga z. Lorenzo Vita (Lorenzo Vita).

Romë, Itali | Lufta në Siri nuk ka mbaruar kurrë përfundimisht, ashtu siç nuk është hapur kurrë zyrtarisht.

Konflikti, i cili filloi si një revoltë dhe rezultoi në luftë civile, por, edhe në luftë ndërmjet shteteve të ndryshme, deri në ndërhyrjen e fuqive të mëdha, tani është ngrirë në një lloj paqeje të armatosur

Z. Bashar Al-Asad (Bashar al Assad) nuk ka rënë, duke konfirmuar një lidership të mbajtur mbi të gjitha falë ndërhyrjes së Iranit dhe Rusisë në anën e tij, dhe që mbeten fort operacionale në bazat e tyre lokale.

Shteti Islamik, i cili, sot mbetet në disa bastione të shpërndara në të gjithë vendin, vazhdon të ekzistojë, ashtu si edhe koalicioni anti-Daesh i forcave perëndimore.

Izraeli vazhdon të godasë në Siri, për të shkatërruar postat e Teheranit, veçanërisht të Pasdaranit, dhe “proxy”-ve të tij, d.m.th., milicitë shiite lokale dhe Hezbollahun, të cilët lëvizin përtej kufijve porozë të Libanit dhe Irakut.

Dhe ndërkohë, ndërsa kurdët e veriut dhe verilindjes mbeten të izoluar në disa provinca në një luftë rraskapitëse kundër armiqve të ndryshëm rajonalë, përfshirë Turqinë, në veri-perëndim zona e Idlibit përfaqëson bastionin e fundit të rebelëve islamikë.

Nëse kjo është situata në terren, më shumë se diçka ka lëvizur diplomatikisht. Deri në atë pikë sa sot, me gjithë këtë brishtësi dhe kompleksitet të tabelës së shahut sirian, mund të thuhet se qeveria e Damaskut është bërë sërish bashkëbiseduesi i vetëm i njohur nga komuniteti ndërkombëtar në vend.

Dhe kjo është veçanërisht e vërtetë për aktorët e Lindjes së Mesme, si dhe sigurisht për ata që nuk e kanë mohuar kurrë legjitimitetin: Irani, Rusia dhe Republika Popullore e Kinës në fillim.

RIHAPJA E KANALEVE DIPLOMATIKE DHE ROLI I GJIRIT.

Normalizimi i marrëdhënieve diplomatike, me rihapjen progresive të ambasadave dhe zyrave konsullore, buron nga një ndërgjegjësim politik.

Z. Asad nuk është rrëzuar, dhe kalimi i pushtetit në një regjim të ri demokratik nuk ka ndodhur kurrë, dhe nuk duket më i mundur. Të paktën jo në të ardhmen e afërt.

Ky ndërgjegjësim përballë një realiteti që sigurisht është shumë i ndryshëm, si nga dëshirat e shumë fuqive vendore, duke filluar nga Arabia Saudite dhe Katari, e më pas nga Turqia, dhe nga Perëndimi, me në krye Shtetet e Bashkuara, ka ndryshuar kartat në tavolinë.

Për më tepër, ngrirja e konfliktit sirian e kombinuar me mungesën e vëmendjes globale - veçanërisht të Shteteve të Bashkuara - ndaj kontekstit të Lindjes së Mesme, ka nënkuptuar që aktorë të tjerë, duke filluar nga Kina, kanë shtyrë drejt një paqësimi të rajonit në lidhje me vatrat e tensionit që nuk kanë u qetësua plotësisht.

Procesi i normalizimit ka parë kështu një kthim gradual në një shkëmbim të rregullt diplomatik, me dy lojtarë rajonalë që kanë qenë arkitektët kryesorë: Arabia Saudite dhe Emiratet e Bashkuara Arabe.

Përmes një legjitimimi të z. Asad, dhe një braktisjeje graduale - por edhe krejt e papritur - e mbështetjes për forcat “opozitare” dhe milicitë lokale, Riadi dhe Abu Dhabi kanë filluar përsëri të flasin drejtpërdrejt dhe në baza të barabarta, me të gjithë qeverinë siriane.

Ministrat e jashtëm përkatës vizituan kryeqytetet e ndryshme duke konfirmuar një pajtim të plotë.

Dhe gjithë kësaj iu bashkua afrimi i Arabisë Saudite dhe Iranit, një aleat i Damaskut, dhe sponsori kryesor i Asadit të goditur nga trazirat. Emiratet, Arabia Saudite dhe Bahreini kanë qenë kështu arkitektët e të ashtuquajturit normalizim i regjimit sirian.

Një proces i heshtur dhe i nënvlerësuar, i cili, megjithatë tregoi se si Lindja e Mesme, e tronditur lehtësisht nga luftërat e brendshme, kishte gjithashtu aftësinë për të pajtuar grindjet e mëdha të brendshme, përballë një realiteti gjeopolitik jashtëzakonisht kompleks dhe në ndryshim.

PËRPARIMI TURK NË SIRI.

Një tjetër protagonist i kësaj shkrirjeje të Lindjes së Mesme, dhe normalizimit të Sirisë, ishte Turqia e z. Rexhep Taip Erdogan. Në fakt, nuk duhet harruar se Ankaraja, si për të goditur z. Asad, ashtu edhe për të zgjeruar ndikimin e saj drejt jugut, duke goditur edhe armikun e saj kurd, ka luajtur një rol thelbësor, në luftën në Siri.

Dhe ende sot, pas më shumë se 12 vitesh, Republika Turke ka një rol mbizotërues pothuajse në të gjithë frontin verior, aq sa i ka bërë disa krahina protektorate të vërteta turke.

Dhe pikërisht për këto zona, dhe për ripopullimin eventual nga refugjatët sirianë, që u drejtuan në Turqi gjatë luftës, dhe që z. Erdogan tani po përpiqet t'i riatdhesojë, është në rrezik një pjesë e kursit të ri në marrëdhëniet turko-siriane.

Afrimi mes këtyre dy vendeve, si për fuqitë arabe dhe Damaskun, ishte rezultat i të paktën dy shkaqeve.

Nga njëra anë, pranimi i realitetit të fakteve: z. Asad nuk do të ishte rrëzuar kurrë, duke pasur parasysh fitoren pak a shumë të dukshme, të ushtrisë së rregullt.

Nga ana tjetër, vullneti turk për të shmangur përçarjet me Moskën, dhe në të njëjtën kohë, për të mos mbështetur në mënyrë të tepruar kauzën e disa aleatëve perëndimorë të parë me mosbesim.

Për më tepër, nuk duhet nënvlerësuar as shkëputja progresive mes Turqisë dhe Katarit, ky i fundit një kundërshtar i ngurtë i Republikës Siriane, i cili, gjithashtu shkon paralelisht me një afrim të z. Erdogan, si me sauditët, ashtu edhe me Emiratet e Bashkuara Arabe.

Certifikimi i këtij modus vivendi të ri mes Damaskut dhe Ankarasë mbërriti në maj të vitit 2023, me takimin në Moskë, mes ministrave të jashtëm përkatës, z. Faisal Miqdad, dhe z. Mevlut Çaushoglu (Mevlut Cavusoglu), ky i fundit i zëvendësuar pas zgjedhjeve nga z. Hakan Fidan.

Samiti në kryeqytetin rus, i cili pa edhe praninë e ministrit të Jashtëm rus Sergei Lavrov, dhe homologut të tij iranian z. Hossein Amirabdollahian, u promovua edhe nga z. Erdogan nga pikëpamja elektorale.

Refugjatët sirianë, në fakt, ishin bërë një element i vazhdueshëm i fushatës presidenciale, ku kundërshtarët e “Sulltanit” shtypnin butonin e bashkëjetesës së vështirë me qytetarët turq.

Presidenti, i cili më vonë u rizgjodh, u sigurua që takimi me përfaqësuesit e Damaskut, të ishte një mjet i dobishëm propaganda, për të qetësuar votuesit.

Ndërsa z. Asad, nga ana e tij, kërkonte reduktimin e pranisë turke në veri të vendit, dhe përfundimin e mbrojtjes së disa bastioneve rebele.

Më tej, për të çimentuar këtë afrim mes palëve, ndikoi edhe tërmeti katastrofik i shkurtit 2023, që kishte goditur të dy vendet.

RIPARIMI NË LIGËN ARABE.

Në këtë proces të normalizimit të regjimit sirian, kthesa ndoshta përfundimtare e procesit ndodhi me ripranimin e Damaskut në Ligën Arabe në maj 2023.

Njoftimi, duke demonstruar peshën saudite në arenën rajonale, erdhi pikërisht me rihapjen e njëkohshme të ambasadës së monarkisë arabe në Damask, dhe rihapjen e zyrave siriane në Riad.

Pika e kthesës, nuk ishte pa diskutime të gjera brenda asamblesë arabe. Në fakt, kishte të paktën dy shpirtra në Lidhje: ai që donte ripranimin e Sirisë pas 12 vitesh pezullim për shkak të luftës, dhe një palë tjetër, që në vend të kësaj, do të kishte preferuar të refuzonte këtë marrëveshje të re, duke ruajtur përjashtimin e Damaskut.

Përveç Arabisë Saudite, blloku i parë përfshinte Emiratet e Bashkuara Arabe, por edhe Algjerinë dhe Tunizinë, dy vende më të largëta se lufta siriane, por, të lidhura me një afërsi historike me Damaskun, dhe udhëkryqe të veçantë të partneriteteve ndërkombëtare.

Për të mbrojtur shkakun e përjashtimit të Sirisë, ishin kryesisht Katari, Jordania, Maroku dhe Kuvajti.

Në çdo rast, votimi ishte pro, ndonëse me disa sqarime dhe përjashtime. Dhe kjo tregoi edhe një herë, se si shkrirja siriane, dhe riintegrimi i z. Asad në skenarin rajonal, ishin tashmë elementë të vazhdueshëm.

Për të peshuar, jo vetëm hyrjen e Kinës në rajon dhe ndikimin, edhe pse jo aq të frikshëm të Rusisë, por edhe humbjen përkatëse të peshës dhe lidershipit nga Perëndimi.

Strategjia e dënimit të Republikës Siriane, sanksionimit dhe mbështetjes së kauzës rebele, ka rezultuar e paefektshme.

Dhe mosvբmendja e SHBA-së për Lindjen e Mesme, nuk ka bërë gjë tjetër. veçse ka ndihmuar partnerët e vjetër në përparime diplomatike, që ishin të pamendueshme, deri para disa vitesh.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox