PRESIDENTI I ASAMBLESË SË PËRGJITHSHME TË OKB-së U ZGJODH DUKE HEDHUR MONEDHËN “KOKË A PIL”.

Nga z. Thalif Den. Tiranë, Shqipëri | Kur Asambleja e Përgjithshme zgjodhi Presidentin e saj javën e kaluar, për sesionin 2023-2024, ajo vazhdoi një traditë të gjatë të dominimit të meshkujve në organin më të lartë politik të Organizatës së Kombeve të Bashkuara. Presidenti i ri për seancën e 78-të, ambasadori Dennis Francis, i Trinidad dhe Tobago-s, një diplomat me karrierë të gjatë, dhe një ish-Përfaqësues i Përhershëm, u zgjodh më 1 qershor “me aklamacion”. Ndërsa të nëntë sekretarët e përgjithshëm* (UNSG) kanë qenë burra, ka pasur vetëm katër gra nga 78 që janë zgjedhur si presidente të Asamblesë së Përgjithshme (PGAs): Vijaya Lakshmi Pandit nga India (1953), Angie Brooks nga Liberia ( 1969), Sheikha Haya Rashed Al-Khalifa nga Bahreini (2006) dhe Maria Fernando Espinosa Garces nga Ekuadori (2018). Por faji për këto anomali duhet të merret nga 193 shtetet anëtare të OKB-së, të cilët, janë të shpejtë për të miratuar një sërë rezolutash për fuqizimin gjinor, por nuk arrijnë t'i praktikojnë ato në nivelet më të larta të polit totem të OKB-së - i përshkruar si një rast klasik i hipokrizisë politike - pasi ato rrallë, për të mos thënë ndonjëherë, emërojnë kandidate gra për në presidencë. Ndërkohë, si një traditë e praktikuar prej kohësh, “zgjedhjet” për disa nga zyrat dhe komitetet më të larta të OKB-së nuk votohen më nga shtetet anëtare, siç bëhej në një të kaluar të largët. Epoka e zgjedhjeve konkurruese ka marrë fund kryesisht - dhe është “marrëveshja e zotërinjve”, që ka rëndësi (por ku në botë janë zonjat?) Me kërkesë të shteteve anëtare, ndihma zgjedhore ofrohet aktualisht - për zgjedhjet presidenciale dhe legjislative kryesisht në vendet në zhvillim - nga Divizioni i Asistencës Zgjedhore të OKB-së i Departamentit të Çështjeve Politike dhe Ndërtimit të Paqes (DPPA). Lou Charbonneau, Drejtor i OKB-së i organizatës “Human Rights Watch”, thotë se votat e OKB-së për vende në organe të rëndësishme si Këshilli i Sigurimit dhe Këshilli i të Drejtave të Njeriut, shpesh bëjnë tallje me fjalën “zgjedhje”. Zakonisht ata kanë pak, ose aspak konkurrencë, duke siguruar fitoren edhe për kandidatët më pak të kualifikuar. Sipas një rregulli të pashkruar, pesë “grupet rajonale” në OKB marrin radhën - në bazë të rotacionit gjeografik - dhe vendosin se cilat zyra duhet të pretendojnë, duke minuar vetë konceptin e zgjedhjeve demokratike. Pesë grupet rajonale përfshijnë Grupin Afrikan; Grupi i Azisë dhe Paqësorit; Grupi i Evropës Lindore (edhe pse Europa Lindore ka pushuar prej kohësh së ekzistuari pas përfundimit të Luftës së Ftohtë dhe shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik); Grupi i Amerikës Latine dhe Karaibeve (GRULAC); dhe Grupi i Evropës Perëndimore dhe të tjerëve (WEOG). Dhe të gjitha këto vendime merren me dyer të mbyllura, me raste të rralla të shteteve anëtare që thyejnë këtë rregull - ose kërcejnë në mënyrë joceremonike, për të kërkuar një post që mund të rezultojë në zgjedhje me votim, jo ​​me aklamacion. Ndërkohë, ka pasur të paktën një rast në historinë e regjistruar, kur presidenti i Asamblesë së Përgjithshme u zgjodh me fatin e një barazimi. Me dështimin e grupit aziatik për të paraqitur një kandidat të vetëm, beteja e paharrueshme politikisht u zhvillua përpara sesionit të 36-të të Asamblesë së Përgjithshme në vitin 1981, kur tre kandidatë aziatikë kontestuan presidencën: Ismat Kittani i Irakut, Tommy Koh i Singaporit dhe Kwaja Mohammed. Kaiser i Bangladeshit (i përshkruar si “beteja e tre K-ve” - ​​Kittani, Koh dhe Kaiser). Në votimin e parë, Kittani mori 64 vota; Kaiser, 46 vjeç; dhe Koh, 40. Megjithatë, Kittani nuk kishte shumicën e nevojshme - të numrit të përgjithshëm të anëtarëve që votonin. Në një votim të dytë, Kittani dhe Kaiser barazuan me 73 vota secili (me 146 anëtarë të pranishëm dhe që votojnë). Për të thyer barazimin, presidenti i Asamblesë së Përgjithshme në largim – Rudiger von Wechmar i Gjermanisë – hodhi shortin, siç specifikohet në nenin 21 në lidhje me procedurat në zgjedhjen e presidentit (dhe siç është regjistruar në Repertorin e Praktikës së Asamblesë së Përgjithshme ). Dhe fati i shortit, i bazuar thjesht në rastësi, favorizoi Kittani-n, në atë zgjedhje të paprecedentë të Asamblesë së Përgjithshme. Por sipas një shakaje që qarkullonte në atë kohë, u përfol se fituesi vendosej nga rrokullisja e një monedhe - por monedha e hedhur me sa duket kishte dy koka dhe pa bisht. Samir Sanbar, një ish-ndihmës sekretar i përgjithshëm i OKB-së, dhe kreu i Departamentit të Informacionit Publik (DPI), tha se zgjedhjet e vitit 1981 sollën kujtimet e viteve të tij të hershme në OKB “kur Ismat Kittani, në pozicione të ndryshme në OKB, ishte gjithmonë krenar për trashëgiminë e tij kurde irakiane”. Ai shërbeu si shef i kabinetit të Sekretarit të Përgjithshëm Kurt Waldheim, Përfaqësues i Irakut në OKB, Drejtor i Përgjithshëm i Ministrisë së Punëve të Jashtme të Irakut, dhe kandidat për President të GA, tha Sanbar, i cili shërbeu nën pesë sekretarë të përgjithshëm të ndryshëm gjatë karrierës së tij profesionale në OKB-së. “Kur vizituam Bagdadin me Sekretarin e Përgjithshëm, ai ishte pjesë e ekipit të OKB-së; Saddam Hussein, në atë kohë zëvendës president i Irakut, kërkoi që ai të kthehej në shtëpi. Dhe ai e bëri”. “Megjithatë gruaja e tij e dashur refuzoi të shkonte, duke pranuar të banonte në Gjenevë. Përralla e një monedhe me dy koka dhe pa bisht është një pasqyrim i sensit të humorit të gjallë të Kittani-t. Dhe shpirti i tij pushoftë në paqe”, tha Sanbar, autor i librit “Brenda Kombeve të Bashkuara: Një komb pa udhëheqës”. Duke zbritur në rrugën e kujtesës, ambasadori Anwarul K. Chowdhury, i cili ishte anëtar i Misionit të Bangladeshit në OKB në vitin 1980, tha: “Rastësisht, unë isha në Paris ditën e zgjedhjeve, si pjesë e delegacionit të Bangladeshit. Konferenca e parë e OKB-së për vendet më pak të zhvilluara (LDC) e organizuar nga qeveria franceze.” Bangladeshi ishte aq i sigurt për të fituar saqë ekipi zgjedhor i Ambasadorit Kaiser kishte rregulluar shishe shampanjë për festën e fitores. “Delegatët na ngushëlluan duke thënë se Bangladeshi nuk e humbi fytyrën pasi votimi përfundoi në barazim. Pra, ishte një fat i keq për ambasadorin Kaiser, jo një humbje. Humbja me votë do të ishte më e keqe dhe një vendim i qartë kundër kandidaturës së tij”, shtoi ai. Duke vendosur rekord, ambasadori Chowdhury tha se kishte një “K” të katërt që ishte gjithashtu një kandidat në ato zgjedhje - Abdul Halim Khaddam, Zëvendës Kryeministër dhe Ministër i Jashtëm i Sirisë. Pra, ka pasur me të vërtetë katër “K” - Kaiser, Kittani, Koh dhe Khaddam, jo ​​3 “K”, - që pasqyrojnë shumëllojshmërinë e kandidatëve. Sipas Procedurës së Rregullores, dy kandidatët që morën votat më të larta në votimin e parë, kishin të drejtë për një votim të dytë, dhe të mëpasshëm, derisa të dilte fituesi. Pra, Koh dhe Khaddam u hoqën nga votimi i dytë. Kjo fletë votimi prodhoi barazimin midis Kaiser dhe Kittani, tha ambasadori Chowdhury, nënsekretari i parë i përgjithshëm i OKB-së nga Bangladeshi, dhe Përfaqësuesi i Lartë i OKB-së. Ndërkohë, në vitet 1960 dhe 1970, kur shtetet anëtare të OKB-së konkurronin ose për presidencën e Asamblesë së Përgjithshme, anëtarësimin në Këshillin e Sigurimit, ose për organe të ndryshme të OKB-së, votimi u minua kryesisht nga ofertat e lundrimeve luksoze në Evropë - dhe me premtime e rritjes së ndihmës ekonomike për kombet më të varfra të botës të lidhura me votat në OKB. Në një epokë të shkuar, votimi bëhej me një ngritje të rrallë të dorës, veçanërisht në dhomat e komisioneve. Por në vitet e mëvonshme, një bord elektronik më i sofistikuar, lart në sallën e Asamblesë së Përgjithshme, numëronte votat ose në rastin e zgjedhjeve për Këshillin e Sigurimit ose Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë, votimi bëhej me votim të fshehtë. Në një nga zgjedhjet e luftuara shumë kohë më parë, pati zëra se një vend i Lindjes së Mesme, i ngopur me naftë, po prodhonte ora dore të nivelit të lartë, të prodhimit zviceran, dhe gjithashtu aksione në ish-Kompaninë Arabo-Amerikane të Naftës (ARAMCO), një nga kompanitë më të mëdha të naftës në botë, për diplomatët e OKB-së si një shkëmbim për votat e tyre. Pra, kur duart, si nga delegatët djathtas ashtu edhe ata të majtë, u ngritën në orën e votimit në dhomën e Komisionit, numri më i madh i duarve u ngrit në favor të kandidatit të bekuar nga nafta me orë zvicerane. Siç thonë anekdotat, ai simbolizonte korrupsionin që mbizotëronte në votimin në organizatat ndërqeveritare, duke përfshirë Kombet e Bashkuara - ndoshta shumë si shumica e zgjedhjeve kombëtare në regjimet autoritare. Pak përpara zgjedhjeve për anëtarësim në Këshillin e Sigurimit, një vend i Evropës Perëndimore ofroi lundrime luksoze falas në Mesdhe në këmbim të votave, ndërsa një vend tjetër shpërndau - hapur në sallën e Asamblesë së Përgjithshme - kuti me çokollata të shtrenjta zvicerane të mbështjella me dhurata. Pra, nuk ishte për t'u habitur që ambasadori i një vendi në zhvillim, me të ardhura mesatare, i cili vazhdoi të humbiste zgjedhjet e njëpasnjëshme, u tha me shaka zyrtarëve të Ministrisë së tij të Jashtme: “Le të ndalojmë së kandiduari për zgjedhje, derisa të mund të praktikojmë artin e bukur të mbushjes së kutive të votimit.” Fathulla Jameel, një ish-ambasador i OKB-së, dhe më vonë Ministër i Jashtëm i Maldiveve, tregoi një histori se si kombi i tij ishull i varfër me burime, i kategorizuar nga OKB-ja si një shtet i vogël ishull në zhvillim (SID), do t'u bënte thirrje disa prej vendeve më të pasura që të të ndihmonin në financimin e projekteve infrastrukturore të vendit. Të paktën një vend i pasur aziatik, një donator tradicional, ishte i pari që u përgjigj - dhe gjithashtu me madhështi, tha ai. Projekti do të financohej plotësisht - falas, pa pagesë dhe për asgjë. Por kishte një kapje: “Nëse ka një votim në OKB, dhe nuk është me ndonjë interes kombëtar për vendin tuaj”, tha ministria e jashtme e vendit donator, “ne do të dëshironim të merrnim votën tuaj.” Oferta ishte një shpagim i zgjuar politik. Ndihmë për zhvillim pa fije të dukshme të bashkangjitura. Fusnota : *Nëntë Sekretarët e Përgjithshëm të gjithsej meshkuj gjatë 78 viteve të fundit përfshijnë Trygve Lie nga Norvegjia, 1946-1952; Dag Hammarskjöld nga Suedia, 1953-1961; U Thant nga Burma (tani Mianmar), 1961-1971; Kurt Waldheim nga Austria, 1972-1981; Javier Perez de Cuellar nga Peruja, 1982-1991; Boutros Boutros-Ghali, nga Egjipti, 1992-1996; Kofi A. Annan, nga Gana, 1997-2006; Ban Ki-moon, nga Republika e Koresë, 2007-2016 dhe António Guterres, nga Portugalia, 2017-tash. © Copyright | Agjencia Telegrafike Vox