RUSIA PO HUMBET BETEJËN PËR DETIN E ZI.

Një anije lundron në Detin e Zi përgjatë korridorit të përkohshëm në Odesa, Ukrainë.

Nga gazeta Ekonomisti (The Economist).

Londër, Britani e Madhe | Më 19 shtator, oficerët e anijeve ushtarake dhe civile u grumbulluan në një dhomë kontrolli sekrete për të parë anijen me emërtesën “Resilient Africa” teksa nisej nga porti Çornomorskut (Chornomorsk), i Odesës.

Si anija e parë që hyri dhe u largua duke përdorur korridorin e ri të transportit emergjent të Ukrainës, i krijuar pas rënies së një marrëveshjeje të pandërmjetësuar të grurit, tensionet ishin të larta.

Rusia kishte paralajmëruar se mund të hapte zjarr mbi anijet që përdorin korridorin.

Shërbimet e urgjencës ishin në gatishmëri. “Ne u përgatitëm për çdo skenar”, thotë një nga të pranishmit në dhomë.

“Ne ishim vërtet shumë nervozë”. Në këtë rast, anija lundroi pa incidente, duke përqafuar 150 km të vijës bregdetare të Ukrainës përpara se të hynte fillimisht në ujërat territoriale rumune, më pas bullgare, dhe të vazhdonte përmes Bosforit, për në destinacionin e saj përfundimtar, Haifa.

Deklarimi i një korridori detar në kundërshtim me bombardimet ruse do të ishte gjithmonë i rrezikshëm.

Por për Ukrainën, ishte një domosdoshmëri strategjike. Para luftës, 60% e tregtisë së vendit kalonte përmes porteve të saj në det të thellë, duke udhëtuar në tregjet në Afrikë dhe Lindjen e Mesme, siç kishte bërë për shekuj më parë.

Vendimi i Rusisë për të rivendosur një bllokadë ishte një akt lufte ekonomike.

Kështu, fshehurazi, Ukraina filloi të zhvillonte rrugën e saj alternative. Ajo zgjodhi ujërat më të cekëta, të sigurta nga nëndetëset ruse, dhe mjaft afër bregut, për t'u mbuluar nga artileria e bregut.

“Ne besuam se do të funksiononte, por ishte për të bindur të tjerët”, thotë z. juri (Yury) Vaskov, zëvendësministri i infrastrukturës i Ukrainës.

Anijet e para lundruan me humbje, por besimi ka parë që kostoja e sigurimit të anijeve që marrin rrugën të bjerë me tre të katërtat dhe fitimet kthehen. Gati 500 anije kanë ndjekur “Resilient Africa” brenda dhe jashtë Odessa.

Me 6.3 milion ton mallra të eksportuara në dhjetor, tre portet e rajonit të Odesës, vetë Odessa, Çornomorsku dhe Pivdeni (Pivdenny), tashmë janë kthyer pothuajse në vëllimet e paraluftës.

Në një ditë të pazakontë me diell në fund të janarit, porti i Odesës u përplas me ritmin e metalit në metal. Katërmbëdhjetë anije qëndruan duke u ngarkuar në bankë. 11 të tjera u varën në horizont, duke pritur radhën për t'u inspektuar nga zyrtarët e kufirit, të cilët hynin e dilnin me skafe.

Shërbimi kufitar nuk është vetëm duke inspektuar mallrat në bord këto ditë, por edhe për grupe diversante ruse, të cilat mbeten një kërcënim.

Një tjetër ndryshim i kohës së luftës ka bërë që i gjithë trafiku në rajon të jetë në varësi të një komande të vetme detare.

“Ne i lidhim tregtarët me shërbimet e urgjencës, shërbimet ekologjike, raportet e motit, sulmet me raketa dhe alarmet e sulmit ajror”, thotë z. Juri Litvin (Yuriy Lytvyn), kreu i Autoritetit të Portit Detar të Ukrainës.

“Është një enigmë unike l, një sasi e çmendur pune.” Në tokë të thatë, puna është pothuajse e njëjtë si ndonjëherë: delikate, kërkuese, e rrezikshme.

Dokerët i heqin mjetet e tyre vetëm gjatë alarmeve të sulmeve ajrore, të cilat mund të zgjasin disa orë në të njëjtën kohë.

Kontrollet shtojnë rreth 30% në kohën e ngarkimit, thotë z. Denis (Denys) Paviglianiti-Karpov, kreu i autoritetit portual të Odesës.

Por kërcënimi i vazhdueshëm i raketave dhe dronëve do të thotë se askush nuk është në disponim për të prerë.

“Krimea është vetëm 160 km larg dhe raketat ndonjëherë bien edhe para fillimit të sirenave”, thotë ai.

Brenda portit, nuk duhet të kërkoni shumë për të kuptuar rreziqet vdekjeprurëse.

Mbetjet e terminalit të pasagjerëve, të shkatërruar nga një raketë anti-anije Onyx më 25 shtator 2023, janë karta më e njohur e Rusisë.

Por është e rrallë të shohësh një çati të paprekur ose një dritare të padëmtuar këtu, me xhamin që tani më së shumti zëvendësohet me fletë plastike të valëzuar.

Rrugët janë me xhepa. Mbetet një erë djegieje. Në total, Rusia ka sulmuar rreth 200 objekte portuale, që kur u tërhoq nga marrëveshja e grurit në muajin korrik, duke vrarë pesë punëtorë porti, dhe duke plagosur 23.

Ukraina duhej të punonte shumë për të krijuar korridorin e saj, duke përmbysur dominimin e Rusisë në Detin e Zi, pa një anije luftarake të vetme të punës.

Sipas z. Dmitro Pletençuk (Dmytro Pletenchuk), një zëdhënës i marinës, suksesi i pamundur erdhi në tre faza.

Përparimi i parë erdhi në javët e para të luftës në shkallë të gjerë, kur Ukraina parandaloi një ulje amfibe.

Ishte një veprim i afërt, por momenti kyç ishte ndalimi i rrethimit rus drejt perëndimit të Odesës, 100 km larg në Voznesensk-ut, në muajin mars të vitit 2022.

Dy muaj më vonë, Ukraina ishte në gjendje të impononte një tampon 100 milje detare në pjesën veriperëndimore të Detit të Zi, pasi shkatërroi anijen e Rusisë Moskva, dhe rifitoi kontrollin e Ishullit strategjik të Gjarpërinjve.

Faza e tretë, e përfunduar gjatë vitit 2023, pa që Ukraina të shtynte anijet luftarake ruse tërësisht nga pjesët veriperëndimore, qendrore, dhe madje edhe jugperëndimore, të Detit të Zi.

Kjo pjesë e fundit e bashkim pjesësh figure u bazua në forcat detare të Ukrainës - marina, inteligjenca vendase (SBU), inteligjenca ushtarake (HUR), rojet kufitare dhe ushtria - duke zhvilluar një arsenal të ri raketash lundrimi dhe dronësh detarë për të gjuajtur dhe fundosur anijet luftarake ruse.

Në total, Ukraina ka shkatërruar të paktën 22 nga 80 anijet luftarake të flotës ruse të Detit të Zi, dhe ka dëmtuar 13 të tjera.

Këto shifra do të ishin edhe më të mëdha, nëse Rusia nuk do të kishte shpëtuar disa anije të fundosura.

Tani, as bregu lindor i Krimesë nuk konsiderohet i sigurt, dhe anijet më të afta të Rusisë po strehohen në Novorosijsk (Novorossiysk), 600 km larg.

“Është çështje kohe para se të shkatërrojmë Flotën e Detit të Zi në tërësi”, thotë z. Pletençuk (Pletenchuk).

Më e rëndësishmja, aftësia e re parandaluese e Ukrainës e ka lejuar gjithashtu të bëjë një bast: Rusia nuk do të sulmojë qëllimisht një anije tregtare të huaj.

Jo vetëm që një sulm do të shkaktonte përçmim ndërkombëtar, por kërcënimi i përshkallëzimit tani do të thotë se ai do të rriste primet e sigurimit drejtpërsëdrejti në Detin e Zi, duke përfshirë edhe transportin me destinacion Rusinë.

Basti ka funksionuar kryesisht, me përjashtim të një anijeje me flamur liberian, e cila ndoshta u godit aksidentalisht ndërsa ishte ankoruar në portin Pivdeni (Pivdenny), në muajin nëntor të vitit 2023.

Zyrtarët ukrainas besojnë se rreziqet për transportin janë akute vetëm kur një anije është në bankë.

Rusia mund dhe hedhë bomba rrëshqitëse nga ajri në drejtimin e përgjithshëm të korridorit të emergjencës.

Minat nga Lufta e Dytë Botërore janë gjithashtu një problem i rastësishëm. Të dyja janë telash, por jo të mjaftueshme për të penguar anijet e mëdha të mallrave.

Kthimi i porteve të detit të thellë të Odesës vjen si një nxitje në kohë për ekonominë e shkatërruar të Ukrainës.

Z. Oleksij Sobolev (Oleksiy Sobolev), zëvendësministri i ekonomisë i Ukrainës, thotë se zhbllokimi i detit parashikohet të shtojë të paktën 3.3 miliardë dollarë eksporteve në vitin 2024, duke shtuar stabilitet të dobishëm të kursit të këmbimit, dhe një rritje të parashikuar prej 1.23 pikë përqindjeje.

Por çdo bum do të marrë pak kohë për të rrjedhur në buxhetet e tendosura të qeverisë.

Tregtarët ka të ngjarë të përballojnë humbjet e tyre të rëndësishme gjatë luftës, thotë z. Serhij Marçenko (Serhiy Marchenko), ministri i financave.

“Efekti fiskal i korridorit mund të bëhet i qartë vetëm në vitin 2025”.

Ata që janë të përfshirë janë shumë të kujdesshëm për të shpallur fitoren. Një tregtar, përgjegjës për një nga terminalet më të mëdhenj privatë të Odesës, kërkoi të mos emërohej sepse kishte frikë se Rusia do të synonte biznesin e tij.

Z. Vaskov pranon se korridori i ri nuk ka ende mjaftueshëm mbrojtje ajrore, monitorim ndërkombëtar, dhe në mënyrë ideale, shoqërim ushtarak ndërkombëtar për ta bërë atë plotësisht të sigurt.

Por funksionimi i tij në kohët më të këqija kishte vërtetuar një pikë: transporti mund të vazhdojë edhe gjatë bombardimeve ruse.

Mund të gjenden anije, mund të gjenden ekuipazhe dhe mund të gjenden kapitenët me përvojë në konflikt.

Z. Vaskov kujton një mesazh me tekst që mori nga Resilient Africa pak pasi ishte ankoruar në Izrael.

Kapiteni i anijes kishte shkruar përsëri për të thënë se kishte shpërthyer një luftë tjetër.

“U ndjeva më i sigurt në Çornomorsk”, tha ai. Ngriti një të qeshur të rrallë në ministri.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit